De website www.innovatingjustice.com is een platform met als missie het versterken van de rechtsorde in ontwikkelings- en ontwikkelde landen. Het is een ontmoetingsplek voor innovatoren met visionaire ideeën, van juristen, studenten en ngo's tot ondernemers en investeerders. Drie jaar na oprichting zijn er zo'n elfduizend deelnemers en een archief met 150 rijpe en groene projecten. Waaronder Msheria, een innovatie waarvan al een prototype draait en die Kenianen de mogelijkheid biedt via een sms-je op een snelle en laagdrempelige manier om betaalbaar juridisch advies te vragen. De antwoorden komen van een netwerk van advocaten en worden anoniem op www.msheria.com geplaatst. Msheria lift mee op de sterke groei in Afrika van betalingsverkeer per mobiele telefoon. Het heeft de potentie om overgenomen te worden in andere landen en het Innovating Justice platform speelt daarin een bemiddelende rol.
Een andere innovatie is de Mobile Judge uit Mozambique, in welk land het vertrouwen in de rechtbanken zeer laag is. Mensen kunnen bij een arbeidsconflict de hulp inroepen van een populair tv-persoonlijkheid die met een camera erop af gaat en met de betrokkenen naar een oplossing zoekt. Het project is een samenwerking tussen de tv-ster, een lokale commerciële zender en een Nederlandse non profit-organisatie (Wage Indicator Foundation). Ook in dit geval zijn er plannen het idee te exporteren naar andere landen.
Hoe innovaties tot stand komen
Innovating Justice is een initiatief van HiiL, het Haagse instituut dat zich onderscheidt met onderzoek en advies op het gebied van rechtsvernieuwing. Wilfried De Wever, coördinator van Innovating Justice, legt uit dat het bijeenbrengen van ideeën en innovators meerdere doelen dient. Als eerste is dat het boven water brengen van innovaties die interessant zijn omdat ze een belangrijke sociale impact hebben en commercieel houdbaar zijn. De Wever: 'Er zijn heel veel mensen bezig met heel goede ideeën over vernieuwing van het recht, maar meestal weten ze het niet van elkaar of ze hebben niet de juiste contacten.' De website functioneert als een etalage. 'Jaarlijks melden zich zo'n 40 tot 50 projecten.'
Vervolgens valt er veel te leren van al de praktische kennis die op het platform bijeen gebracht wordt. Bijvoorbeeld over hoe innovaties eigenlijk tot stand komen. HiiL heeft dat bestudeerd en vastgelegd in een boek, met daarin opgenomen een stappenplan waar toekomstige innovators hun voordeel mee kunnen doen, met tips als: begin bij de noden van burgers, werk samen, werk buiten de bestaande lijnen, schat de financiële mogelijkheden in.
De verzamelde kennis wordt dus ingezet om het proces van innovatie te verbeteren en te versnellen, aldus De Wever. 'Connecting is belangrijk aspect van ons platform en netwerk'. Dit betekent niet alleen mensen met elkaar in contact brengen, maar ook de ideeënvorming versterken en hun ideeën verder helpen. 'Een duwtje in de rug geven met advies of helpen iets in de markt te zetten', aldus De Wever. 'Bijvoorbeeld door high potentials te ondersteunen bij het vinden van investeerders, klanten of partners.'
Innovating Justice brengt niet alleen juristen samen
Innovating Justice gaat over 'recht' maar brengt niet alleen juristen samen. Dat is te zien aan het rijke scala aan projecten op het platform. De Wever: 'We hebben een zeer brede kijk op 'recht', het gaat niet alleen over de wet, maar vooral over onrechtvaardigheid waar burgers tegen aan lopen en de conflicten die zij hebben.' Onder de platform deelnemers zijn daarom veel ngo's die bezig zijn met sociale, politieke of economische problemen van burgers. Daar naast zijn er ondernemers en financiers, zoals overheden of charity foundations, die op zoek zijn naar goede ideeën.
Een in het oog springend onderdeel van Innovating Justice is de jaarlijkse innovatieprijs. Die kent twee categorieën, één voor al uitgevoerde vernieuwingen en één voor ideeën. Kandidaten kunnen hun project in de kijker zetten op de website, waarna door een combinatie van jury en een online stemming finalisten worden geselecteerd. Op het jaarlijkse Innovating Justice Forum, eind november in Den Haag, worden de winnaars bekend gemaakt. Voor de finalisten is het een unieke kans hun plannen onder de aandacht te brengen en op die manier partners en financiers te vinden. De winnaar krijgt 20.000 euro om het project op een hoger plan te brengen. In 2013 was de genoemde Mobile Judge uit Mozambique de winnaar in de categorie ideeën.
Vernieuwende ideeën
In de categorie succesvol uitgevoerde innovaties was de winnaar het Keniaanse Ushahidi platform, een web app die informatie van sms, twitter, email en rss-feeds verzamelt en categoriseert en vervolgens geografische geordend beschikbaar stelt. De start van dit platform lag in de bloedige etnische rellen die in 2007 uitbraken na de verkiezingen in Kenia. Omdat in die chaos informatie schaars en gemanipuleerd was, creëerden een aantal bloggers een plek op het web waar Kenianen hun verhalen via sms, twitter of email kwijt konden en zo met elkaar delen. In de jaren daarna is via de open source methode het platform uitgebouwd en verbeterd. Het is een informatiebron voor burgers, ngo's en media. Bij de laatste verkiezingen werkte het platform als een open, publieke monitor.
Voor de prijs van 2014 konden nominaties tot eind juni ingebracht worden. Dit jaar is er een extra prijs, de Living Wage Innovation, gesponsord door C&A Foundation, voor vernieuwende ideeën die bijdragen aan het verbeteren van de rechten en inkomens van arbeiders in de textiel- en kledingindustrie. Voor de drie winnaars ligt er respectievelijk 50.000, 30.000 en 20.000 euro om in de plannen te investeren.
Het centrum van Innovating Justice is Den Haag, de vestigingsplaats van HiiL. Om de kans op fysieke ontmoeting te versterken wordt gezocht naar lokale partners. Er zijn plannen om vestigingen in te richten in Kenia, Nigeria, India, Jordanië, Mongolië en Colombia. In Canada en Australië bestaat er belangstelling om nationale versies van de innovatie-prijs te organiseren.