Uitlating van Wilders doorstaat de realiteitstoets niet

De vraag van Geert Wilders naar 'meer of minder Marokkanen' veroorzaakte veel commotie. Merkwaardig genoeg was er veel minder aandacht voor zijn zinnetje 'dan gaan we dat regelen'. Jacques Wallage staat stil bij de praktische implicaties van dat 'regelen'. Hoe doe je zoiets?

Als het de bedoeling van Geert Wilders was de aandacht af te leiden van de voor hem teleurstellende uitslag van de raadsverkiezingen in den Haag is hij daar wonderwel in geslaagd. Over zijn uitlatingen op de avond van de gemeenteraadsverkiezingen is al veel gezegd. Over de gekozen stijlfiguur, over het zonder twijfel discriminerende karakter van zijn vraag 'wilt u meer of minder Marokkanen?' evenzeer. Merkwaardig genoeg veel minder over het daarop volgende zinnetje 'nou, dan gaan we dat regelen'. Het klonk als een frivool grapje te midden van een getrouwe aanhang. Maar stel nu eens dat het daarbij zou gaan, zoals later werd beweerd, om het 'terugsturen' van criminele Marokkanen? Zullen we ons voor een ogenblik verdiepen in de vraag hoe je zoiets 'regelt'?

We kunnen er op vertrouwen dat het daarbij in het algemeen gaat om houders van een Nederlands paspoort. Wie na het plegen van (ik neem aan een ernstig) strafbaar feit als aanvullende straf het vervallen verklaren van het Nederlanderschap wil bepleiten komt voor onoplosbare vragen te staan. Het mogelijk terugdraaien van het verleende Nederlanderschap is zorgvuldig in grondwet en wet geregeld en beperkt (fraude bij aanvraag en vreemde krijgsdienst), maar wie in politiek dromenland leeft zal zeggen dat hij die regels wil veranderen, de grondwet incluis. Maar dan nog. Geldt deze aanvullende straf alleen voor Nederlanders met Marokkaanse roots, niet voor een van oorsprong Duitse Nederlander die eenzelfde ernstig crimineel feit pleegt? Als de straf wordt gekoppeld aan de ernst van het misdrijf - wat voor de hand ligt - waarom zou de ene Nederlander als aanvullende straf zijn paspoort kwijt raken en de ander niet? Omdat zijn ouders indertijd uit Marokko naar Nederland kwamen? En hoelang of hoe kort moet je eigenlijk Nederlander zijn om voor deze aanvullende straf in aanmerking te komen? Veel van de jonge jongens, die Wilders op het oog heeft, zouden wel eens met een Nederlands paspoort geboren kunnen zijn. Terugsturen suggereert dat er een land is, waar je vandaan komt en naar terug zou kunnen.

Het absurde van de uitspraak "nou, dan gaan we dat regelen" ligt in het verlengde van de xenofobe kreet "ga terug naar je eigen land": voor veel jongeren, waarvan de ouders (of grootouders) als gastarbeiders naar Nederland zijn gekomen is dit land hun eigen land. Ze zijn net zo Nederlands als alle andere Nederlanders.

Geen aantoonbaar verband tussen beperking immigratie en minder criminaliteit

Politieke beloften van deze aard zijn een vorm van windhandel. Je belooft een product dat je niet kunt leveren. Het discriminerende karakter van Wilders' uitlatingen, de demagogische stijlfiguur, die historisch zo belast is dat geen fatsoenlijk mens zich er aan zou moeten willen bezondigen, het heeft terecht tot grote verontwaardiging geleid. Maar politiek bedrijven met 'oplossingen' die niet bestaan geeft ook aan dat het helemaal niet over het effectief bestrijden van criminaliteit gaat, maar over een fenomeen dat afzonderlijke aandacht vraagt. Het verband tussen middelen en doel is in alle retoriek zoekgeraakt. De PVV - leider suggereerde nadat de commotie was ontstaan niets nieuws te hebben gezegd, 'het beperken van massa-immigratie' zou vanzelf leiden tot minder Marokkanen. Maar in bijna dezelfde zin legde hij het verband met de hoge criminaliteitspercentages onder Marokkaanse jongeren in ons land. Nu los van het feit dat dit hoogstwaarschijnlijk om Nederlandse jongeren met Marokkaanse roots gaat, immigratiebeperking gaat over wie hier niet binnen komt, de criminaliteit gaat over jongeren die hier wonen en waarschijnlijk altijd hebben gewoond. Tussen het verbeteren van hun gedrag en het beperken van de toelating van nieuwe migranten bestaat geen enkel verband.

Het democratische discours is een publiek debat waarin uit politieke opties gekozen kan worden. Reclame voor die keuzes mag onverbloemd van karakter zijn, de democratie is niet van suikergoed. En politici kunnen tegen een stootje. Politici voeren dat debat niet, of in elk geval niet in hoofdzaak, om de schoonheid er van. Ze doen dat om burgers, kiezers uiteindelijk, te overtuigen van hun gelijk en daardoor macht te verzamelen om hun ideeën in werkelijkheid om te zetten. Ook protestpartijen, die niet het plan hebben uiteindelijk zo'n reality- check op hun gedachtengoed te ondergaan, ontkomen er niet aan dat hun voorstellen enige realiteitswaarde moeten hebben. De WIJ EISEN MOOI WEER- partij zal het electoraal uiteindelijk niet redden, hoe retorisch bedreven hun eerste woordvoerder ook is. Ook wie zich vooral wil afzetten tegen 'de elite', wie alleen maar richting wil wijzen, boosheid wil bundelen, stemmen wil winnen door stemming te maken, ook voor hem geldt dat de toegang tot de Efteling niet gratis is.

In een democratie komen alleen reële besluiten tot stand

In weerwil van dat "nou, dan gaan we dat regelen" wordt in dromenland niets geregeld. In een democratische politieke arena komen alleen besluiten tot stand wanneer deze een aantal realiteitstoetsen doorstaan. Zeker, er moet een meerderheid voor zijn, maar daarin hoeft een minderheidspartij op voorhand geen onneembare barrière te zien. Op weg naar die meerderheid geldt het onsterfelijke woord van de grondlegger van het zionisme, Theodor Herzl: "als jullie het willen is het geen sprookje". Maar dan nog: wie in het vooruitzicht stelt iets te regelen dat met rechtsstaat, grondwet en internationale verdragen niet is te verzoenen betreedt het voetbalveld met een honkbalknuppel en dat is een redelijke indicatie dat men op weg is naar 'vals spel'. Het discriminerende karakter van Wilders' uitspraken is meteen duidelijk, daarenboven wordt het absurde karakter zichtbaar als hij zou zeggen zich in te zetten voor 'minder Limburgers of Rotterdammers'. Dan zou de toevoeging 'nou, dan gaan we dat regelen' nog slechts lachlust hebben opgewekt.

In het publieke discours hoeft een voorstel niet meteen elke realiteitstoets te doorstaan, maar wie brave burgers met Marokkaanse roots op een hoop veegt met criminele jongeren van Marokkaanse afkomst en dan ook nog belooft iets te regelen dat buiten zijn macht ligt, zondigt niet alleen tegen het eerste artikel van de Grondwet want hij discrimineert. Maar hij zondigt ook tegen een wezenlijke huisregel van de democratie: je moet een voorstel niet alleen kunnen verwerpen, je moet er - als je het er mee eens bent - ook voor kunnen kiezen en er dan op kunnen vertrouwen dat het, als er een meerderheid voor is, kan worden uitgevoerd.

Politiek moet gaan over het oplossen van problemen, niet over het vergroten ervan

Het was Max Weber, die in een essay over politiek als beroep het ambacht omschreef als het boren van gaten in dikke planken "met hartstocht en precisie" tegelijk. Aan hartstocht geen gebrek, aan precisie des te meer. In een maatschappij met forse samenlevingsproblemen staan voor politici in beginsel twee wegen open: door hun aanpak en hun eigen gedrag die problemen kleiner te maken of groter. Wie oplossingen suggereert, die feitelijk niet tot stand kunnen komen en daarbij bewust discrimineert door een hele bevolkingsgroep te vereenzelvigen met een kleine groep probleem veroorzakers, maakt de problemen groter, niet kleiner.

Jacques Wallage is Bijzonder hoogleraar aan de RUG, voorzitter van de Raad voor Openbaar Bestuur en oud - burgemeester van Groningen. Deze column verscheen tevens op de website van de Universiteit Groningen.

 

Dit artikel is 2150 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (1)

  1. Als je het staande beleid van vrijwillige remigratie optelt met;
    het uitzetten van criminelen met enkel een buitenlands paspoort;
    Of althans die mogelijkheid nadrukkelijk bij de reclassering betrekt,
    En dus de keuze voorlegt: remigratie of integratie.
    En vervolgens die criminelen persona non grata in Nederland maakt die kiezen voor remigratie en niet voor integratie.
    Dan krijg je precies het beleid dat Italië nu voorstelt.
    http://www.thelocal.it/20140402/italy-to-send-moroccan-convicts-back-home

    Wat Wilders wil, kan dus wel, als er een compromis wordt gemaakt van alledrie de PVV standpunten.

    Nu is een compromis tussen meerdere partijen gebruikelijk. Maar in dit geval is een compromis nodig van meerdere standpunten van een en dezelfde politieke partij om in ieder geval iets uitvoerbaars te krijgen, zoals Italië in de praktijk brengt.

    Wat los je dan op? Je verminderd daarmee de criminaliteit gepleegd door Marokkanen. Je bied ze een uitweg uit het criminele pad: remigratie of integratie. Er zijn geen andere keuzes.

    De Marokkaanse overheid is bereid tot het doen van zo een deal, als je Nederlandse criminelen in Nederland opneemt die in Marokko veroordeeld zijn. En er zal wel een gift tegenover staan, om de detentie- en reclasseringskosten te dekken in Marokko.

    Casablanca zucht overigens ook onder een golf van criminaliteit de laatste tijd, dus de aanname dat enkel Marokkanen die in Nederland geboren zijn, bedoeld worden door Wilders, is onjuist. Een overleden overvaller uit Deurne had een verblijfsvergunning in Turijn. Turijn, waar de Marokkanen uit wegvluchten vanwege de crisis. Vaak naar Marokko. Geldt ook voor tweede generatie.

    Er is dus wel degelijk iets te regelen, alleen moet men dan kijken naar beleid in het buitenland en niet het wiel opnieuw uitvinden, of doen alsof alles belachelijk en onmogelijk is. Dan kunnen de PvdA en PVV zelfs prima met elkaar samenwerken.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.