Waarom liberalen tegen legalisering van cannabis zijn

Velen weten het zeker: legalisering van cannabis is beter voor de samenleving dan een repressief drugsbeleid. Charlotte Maas laat vanuit liberaal perspectief zien dat er net zoveel te zeggen is voor het tegengestelde. Cannabis staat in essentie op gespannen voet met menselijke vrijheid.

Liberalen hebben ‘vrijheid’ hoog in het vaandel staan. Die vrijheid, zo wordt doorgaans uitgelegd, reikt tot daar waar de vrijheid van de ander in het gedrang komt. Aangezien bij cannabisgebruik de effecten op anderen niet helder zijn, wordt legalisering dikwijls onder een pseudo-liberale vlag bepleit. Beperking van de vrijheid die mensen hebben om hun leven naar eigen inzicht kleur, geur en smaak te geven zou hier niet gerechtvaardigd zijn.

Maar het verslavende effect van de verdovende middelen, waardoor mensen - tenzij zij uit eigen zak een privébehandeling kunnen betalen - afhankelijk worden van de gemeenschap, levert wel degelijk een liberaal argument op om tegen legalisering van cannabis te pleiten. Weliswaar hebben velen het geluk dat zij cannabis daadwerkelijk als een ‘genotsmiddel’ kunnen gebruiken zonder verslaafd te raken, maar het risico op verslaving blijft aanwezig. Bovendien kan een liberaal zonder enig probleem protesteren als mensen hun eigen vrijheid en verantwoordelijkheid niet serieus nemen. Die vrijheid en verantwoordelijkheid hebben voor liberalen intrinsieke waarde, een waarde op zichzelf.

Het eigene aan de mens is dat hij in en door zijn vrijheid verantwoordelijkheid kan dragen voor zijn eigen leven. Wie vrij is, kan en mag verantwoordelijk worden gehouden voor zijn gedragingen. Geen mens wordt als slaaf geboren, maar als een persoon met rechten en daaruit voortvloeiende plichten - met eigen verantwoordelijkheid. Een slaaf mag geen verantwoordelijkheid dragen. Voor liberalen is dit mensbeeld het fundament onder hun politieke denkbeelden. Het is niet zomaar een empirisch gegeven, zoals de geschiedenis ons heeft geleerd, maar een normatief uitgangspunt. Het zijn waarden om te beschermen.

Het misdadige van drugs schuilt in de verslavende werking

En toch pleiten velen voor de legalisering van cannabis. Doorgaans klinken overigens argumenten die niets met het liberalisme te maken hebben, maar meer met pragmatische of technocratische overwegingen. Ten eerste zou legalisering van cannabis leiden tot vermindering van de criminaliteit. Voorstanders van legalisering wijzen op de paradox van repressie. Hoe intensiever de repressie, des te groter de winstgevendheid van drugshandel en des te lastiger het is om effectief beleid te voeren. Dat mag zo zijn, maar dat betekent nog niet dat de repressie zelf het probleem is. Het misdadige van drugs schuilt niet in het wettelijk verbod, maar in de verslavende werking ervan die mensen bovendien kwetsbaarder maakt om zelf in de criminaliteit te belanden.

Ten tweede zou legalisering leiden tot ‘kwaliteitsverbetering’ van de wiet en meer gelegenheid bieden voor de controle van de productie, zoals ook het geval is bij medicijnen of alcohol. Voor zover met ‘kwaliteitsverbetering’ bedoeld wordt dat het product minder verslavend zou worden is dit een argument dat liberalen serieus moeten nemen. Maar om vanuit het besef dat de vraag naar cannabis toch altijd wel zal blijven bestaan tot legalisering over te gaan, is een stap die een pragmatist eenvoudig kan nemen, maar bij liberalen uiterste alertheid zou moeten oproepen. Het blijft in essentie gaan om een product dat op gespannen voet staat met de menselijke vrijheid en verantwoordelijkheid.

Cannabis is geen wenselijk middel om de overheidskas te spekken

Tot slot het financiële argument. De overheid die drugs legaliseert, kan over de handel erin belasting heffen. Prachtig, maar alleen voor de technocratische politicus met uitsluitend oog voor de begroting. Geen enkele voorstander van legalisering zal ontkennen dat drugs schadelijk kunnen zijn, dat gebruik ervan problematisch kan worden en gepaard kan gaan met persoonlijke en sociale problemen - al dan niet juist als gevolg van het drugsgebruik. Zou legalisering van cannabis dan een wenselijk middel zijn om de overheidskas te spekken?

Het feit dat minister Opstelten (VVD) niets ziet in certificering en regulering van de wietteelt zou volgens Victor Everhardt, wethouder volksgezondheid in Utrecht, pure politieke onwil zijn. Dat is een waarheid als een koe. Politiek is de plek waar niet alleen besluiten worden genomen op grond van pragmatische of technocratische overwegingen, maar waar juist ook ruimte is voor argumenten die voortvloeien uit normen, waarden en (irrationele) overtuigingen. Het geheel samen vormt iemands ‘politieke wil’.

Daarom is het ook lastig te verklaren dat, met alles wat hier over verdovende middelen is gezegd, sterke drank eenvoudig in het winkelcentrum is te verkrijgen. Dit heeft te maken met heersende sociale normen, waarden en overtuigingen die uiteindelijk doorklinken in de wetgeving. Veel meer zaken dan drugs kunnen een verslavend effect hebben, denk aan gokken, winkelen, of seks. Zou de staat hier dan niet ook meer aan bestrijding moeten doen? Het antwoord wordt ingegeven door een mix van feiten (‘cijfers’), heersende ideeën en ideologie. Het idee dat volwassen individuen doorgaans beter met mate van alcohol of winkelen kunnen genieten dan van drugs, overheerst.

Charlotte Maas is wetenschappelijk medewerker bij de TeldersStichting, de liberale denktank gelieerd aan de VVD.

Dit artikel is 9673 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (9)

  1. Waarom mis ik in het rijtje verslavingen het woord sigaretten. Je zou het woord cannabis eens voor de grap moeten vervangen door sigaretten. De laatste zijn echter wel gelegaliseerd. Erg ondermijdend voor de vrije wil van de vaak zeer verslaafde gebruiker. Door de juiste toevoegingen door de gelegaliseerde producenten nog verslavender. Een enorme cash cow voor de Nederlandse staat. Uiteindelijk worden de gebruikers een last voor de maatschappij. Longkanker, hart- en vaatziekten. Economische schade door uitval van werknemers. En vergeet niet al die rookpauzes. Wat ons dat niet allemaal kost.

    Jarenlang hebben prominente VVD’ers zich voor het wagentje laten spannen van de tabaksindustrie, waaronder de huidige minister die belast is met onze volksgezondheid. Maakt dit mooie liberale verhaal toch enigszins hypocriet.

  2. Sorry Huh?, terwijl ik dit artikel aan het lezen was het enige wat ik kon denken hoe kan iemand zulke dikke oogkleppen ophebben en toch nog doen alsof je een brede kijk op de maatschappij hebt?

    Ten eerste: misschien zou je even wat research moeten doen naar de verslavingsgevoeligheid van cannabis tegenover een enorme hoeveelheid legale middelen (alcohol, tabak, suiker) aangezien deze de maatschappij veel meer geld kosten dan de zogenaamde enorme verslavingen van cannabis. Ook zou je naar de schadelijkheid van cannabis even onderzoek moeten gaan doen T.O.V. andere legale middelen. Ik snap dat VVD’ers erg voor grote bedrijven zijn en waarschijnlijk heel veel aandelen hebben in de tabaksindustrie dus dat zou dan weer het één en ander verklaren. Want het is toch wel hypocriet om wel geld te willen verdienen met tabak maar niet met cannabis als overheid toch?

    Ten tweede: een enorme illegale markt creëren alleen maar om verslaving tegen te gaan is een kromme redenatie. Als je een beetje zou verdiepen in de drugswereld dan zou je weten dat juist de illegale handelaren er baat bij hebben als hun klanten verslaafd raken aan het product. Naar mijn weten is het nu illegaal en is juist de hoeveelheid verslavingen afgenomen dankzij bepaalde maatregelen die richting legalisatie en regulering gaan.

    Ten derde: Iemands vrijheid afnemen omdat een bepaalde keuze een mogelijkheid tot minder vrijheid zou kunnen betekenen is zelfs voor een liberaal een kromme redenering.

    Dit alles is allemaal gebaseerd op je laatste zin:
    “Het idee dat volwassen individuen doorgaans beter met mate van alcohol of winkelen kunnen genieten dan van drugs, overheerst.”

    dit is een mening en geen feit, aangezien het percentage alcohol problematiek t.o.v. cannabisproblematiek vele malen hoger ligt.

  3. Het artikel bewijst maar eens dat je alles wat je als conservatieve partij liberaal wilt noemen tot liberaal te bombarderen is. In essentie zegt mevrouw Maas dat de overheid de mensen tegen zichzelf moet beschermen. Ze kunnen niet vrij zijn als de overheid hen niet beschermd. Jammer, ik vind het altijd prettig om bij dit soort thema’s terug te gaan naar de vraag wat de rol van de overheid, wat de rol van de samenleving en wat de rol van het individu moet zijn. Daar komt de schrijfster niet aan toe. De war on drugs is uiteindelijk gewoon een rechtse hobby. Ik zou zeggen, ga terug naar de schrijftafel en kijk eens naar verslaving, groepsprocessen daarin, de rol van de staat en wie mensen moet beschermen. De staat dus???

    http://halbeda.blogspot.nl/2011/10/stop-die-rechtse-hobby.html

  4. De liberaal zegt vrijheden afnemen zodat het individu en de samenleving meer vrijheid geniet. Dat is inderdaad liberaal 2.0.

    Toch grappig dat alle liberalen goed verdienen aan het verbod (cocaïne, opium, sigaretten, alcohol).

    Daarnaast is het wanneer de gebruikersgroep zichtbaar is er meer sociale controle plaats vind, verslaving eerder zichtbaar is én de drempel om hulp te zoeken lager is.

    En welk idee dat volwassenen beter kunnen genieten van alcohol en winkelen? Wat?! Ik háát winkelen en drink enorm weinig. Een blowtje na een lange werkweek is heerlijk, genieten. Met mate

    Wat een flutartikel

  5. Stress, druk, vermoeidheid, een slecht dieet, alcohol en drugs beschadigen de neurale verbindingen tussen de prefrontale cortex – of de “CEO, de directeur” van de hersenen, en de rest van de hersenen. Als iemand oververmoeid is of onder enorme geestelijke of lichamelijke druk staat, dan worden de hogere, meer geëvolueerde, rationele, voorste uitvoerende gedeeltes afgesloten. Als gevolg daarvan wordt er op de dagelijkse behoeftes zonder na te denken gereageerd, men maakt impulsieve kortzichtige beslissingen. Als de uitvoerend directeur uitgeschakeld wordt nemen sterke emoties, zoals angst en woede het over, waardoor het wereldbeeld negatief gekleurd wordt.

  6. Sodeju! Dat is schrikken. Dat iemand die zichzelf etaleert als wetenschappelijk medewerker zulke, zelfs wetenschappelijk, achterhaalde denkbeelden aanhangt en debiteert. Dat is best wel eng zelfs.

    N.B. Kan iemand bevestigen dat deze mevrouw is wie ze zegt te zijn? En wat is precies het wetenschappelijke? Titel? Opleiding?

    De argumentatie getuigt van een -laat ik dat voorzichtig zeggen- angstaanjagend simplisme, waarbij feiten worden genegeerd, definities niet helder zijn, conclusies geen consequenties hebben en zelfs het irrationele als argument aangehaald.

    Hoe krijg je zonder schaamrood op de kaken “politieke wil” vertaald in “Het is zo om dat wij vinden dat het zo is”? Hoe kun je voor THC zo’n redenatie opzetten en niet zien dat je jezelf volstrekt ongeloofwaardig maakt in de ogen van de rest van de samenleving? Wel de splinter bij de ander, niet de alcoholische balk bij je zelf zien…

    Dat heeft helemaal niets met liberalisme uit te staan, maar eerder met starre, normatieve uitgangspunten, kortzichtigheid en stoppen met denken. En als daar dan een etiket op moet, denk ik toch eerder aan conservatief fascisme, gelardeerd met schaamteloos populisme.

    Ik schaam mij als D66-er enorm diep dat de VVD zelfs maar durft om naar zichzelf te verwijzen met hetzelfde woord liberaal als wij dat doen. En als wetenschapper schaam ik mij dat iemand zulke kolderieke redenaties weet op te schrijven en zichzelf wetenschappelijk durft te noemen.

  7. De vergelijking met alcohol – nog verslavender dan hasj en marihuana – zou ook nog gemaakt kunnen worden. Buitengewoon verslavend, slecht voor de ontwikkelende hersenen van jongeren. De officiële leeftijd voor gebruik (en misbruik) van alcohol en sigaretten is verhoogd van 16 naar 18 jaar. Maar na die leeftijd mag iedereen blijkbaar aan deze harddrug. * Verwijzing naar lied Joop Visser: “Heineken is een harddrugdaler” van eind jaren ’70 *

    Belangrijk is hier het dilemma tussen ‘negatieve vrijheid’ en ‘positieve vrijheid’, een dilemma dat Alicja Gescinska aanstipt in haar boek “De verovering van de vrijheid”. Het probleem is dat een verslaving – hetzij aan een softdrug zoals weed, of een harddrug zoals alcohol of cocaïne – leidt tot onverschilligheid ten opzichte van het echte leven.

    “(…) De mens die onverschillig in het leven staat en zich de zelfrealisatie niet tot taak stelt, haalt niet het beste in zich naar boven. Hij vervreemdt van wie hij zou kunnen zijn, want ieder mens kan méér zijn dan wie hij is.” (dVvdV, pag. 111)

    Het probleem van de VVD is dat zij al enkele decennia de neoliberale utopie heeft omarmd – en onder Rutte en Zijlstra fanatieker dan ooit – die leidt tot egoïsme, materialisme en overdreven consumentisme (inclusief alcoholmisbruik). Daardoor worden mensen eveneens onverschillig, of dreigen dat te worden, richting medemens, samenleving en de rest van de wereld (inclusief de natuur). Ze hechten dan slechts nog belang aan de ‘negatieve vrijheid’, het verlangen om vrij te zijn van regels, moraal en overheidsbemoeienis.

    “(…) De basisgedachte van de negatieve vrijheid is immers dat je meer vrijheid hebt, naarmate er minder bepalingen zijn, minder inmenging en restrictie.” (dVvdV, pag. 198). Gescinska trekt echter de conclusie dat deze negatieve vrijheid slechts leidt tot en nachtmerrie, in plaats van een ideale maatschappij. En dan is de VVD gedwongen om repressief op te gaan treden met politie en justitie (en is voormalig minister Opstelten gedwongen zijn mantra te herhalen dat het verbod op soft-drugs niet kan worden opgeheven, ook niet als experiment). En komen we stapje voor stapje richting een semi-totalitaire staat.

    Maar Gescinska concludeert dat de ‘positieve vrijheid’ veel mooier is: “(…) Ver voorbij de morele onverschilligheid van d negatieve vrijheid en ver verwijderd van totalitaire verdrukking, bevinden zich de positieve vrijheid en de overtuiging dat de mens vrijer wordt naarmate hij zijn leven zinvoller, beter en gelukkiger leidt.”
    In een vrije maatschappij van onderlingen betrokkenheid zullen we daarom ook minder geneigd zijn weg te vluchten in verslavingen, hetzij de verslaving aan softdrugs (zoals weed of wiet), harddrugs (zoals alcohol), gokken of internet.

  8. oke, misschien is dit niet allemaal gebaseerd op feiten, maar dat is toch niet zo erg? je kan duidelijk zien dat de schrijver/schrijfster tegen de legalisering van (soft) drugs is, en ik snap het ook helemaal.

    iedereen weet toch dat het slecht voor je is, waarom zou je het dan proberen? je weet dat je je leven ermee verpest.

    ik ben een meisje, 15 jaar, en ik snap niet waarom mensen zelfs beginnen aan drugs…
    weet dat het niet helpt, dit is niet een manier om problemen mee op te lossen.
    de enige manier om iets op te lossen is door in actie te schieten, er iets aan doen, er zijn genoeg mensen op de wereld om je te helpen

    Hila xx

  9. Slecht verhaal. Een echte idealogische liberaal zou liever de zorg gedeeltelijk privatiseren dan mensen het recht ontnemen om te bepalen wat ze met hun eigen lichaam mogen doen.

    Voorstanders van de legalisering van cannabis moeten zich helaas veelal beroepen op pragmatische argumenten (zoals een aantal andere reageerders hierboven uitstekend doen), omdat Nederland bijna geen echte liberalen telt. Er zijn wel veel Nederlanders die ongeacht welke politieke kleur ze zichzelf toedichten van binnen voornamelijk pragmatist zijn.

    Het enige juiste argument op basis van een ware liberale visie over het legaliseren van een willekeurig ding dat minder gevaarlijk is voor de medemens dan een kernbom (bij wijze van spreken, er valt misschien ook nog wel wat te zeggen voor regulering rond machinegeweren, tanks e.d.) is lachwekkend simpel: De overheid heeft het recht niet om het te verbieden. Punt.

    Als de “liberale” schrijfster van dit artikel het nodig vind om drugs-gerelateerde zorg te privatiseren zodat zij financieel geen stuiver lijdt onder de legalisering van cannabis (wat ze toch al niet zou doen, zie de pragmatische argumenten, maar effin), zou een echte liberaal niet verdrietig zijn. De verzorgingsstaat is in beginsel een anti-liberaal ding, dus als die wat af zou brokkelen, ligt de liberaal daar niet wakker van.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.