Volgens Jos van der Lans bevindt het welzijnswerk zich al decennia lang in existentiële crisis. De bevlogenheid die Van der Lans toont, is een steun in de rug. Ik herken mezelf in die bevlogenheid. Maar tegelijkertijd voel ik me geroepen om het beeld dat hij schetst over de fase waarin we verkeren te nuanceren.
Columnisten en (andere) criticasters vervullen een belangrijke rol, die je kunt vergelijken met de functie van de nar aan het hof. Wanneer iedereen denkt dat alles goed gaat en lekker ontspannen achterover wil leunen, zorgt de hofnar ervoor dat het gezelschap aan het denken wordt gezet. In de hoop dat dat het begin is van een nieuw tijdperk. Die rol vervult Van der Lans als columnist voor het welzijnswerk. Heel goed, want daarmee mobiliseer je dat welzijnswerk, je schudt mensen wakker en laat ze inzien dat er werk aan de winkel is. Dit werkt constructief, ook een slimme bestuurder zet in op ‘mobiliseren’ om beweging op gang te krijgen.
Beter om te applaudisseren voor waar het goed gaat
Vanuit het perspectief van de bestuurders is het heel belangrijk dat je ziet wanneer de beweging op gang komt. Zodra dat het geval is, kun je namelijk beter van mobiliseren afstappen, want dat is dan niet constructief meer. Het werkt dan veel beter om een kwartslag te draaien en te gaan applaudisseren voor waar het goed gaat. In die fase geeft dat namelijk een extra draai aan de beweging, waardoor energie vrijkomt en je zult zien: dat werkt aanstekelijk. Ik zie in allerlei vormen, organisaties, pilots, initiatieven hoe welzijnswerkers allang een fase verder zijn. Of het nu is in een frontlijnteam, een wijknetwerk of in het ondersteunen van een burgerinitiatief: het gebeurt!
In die zin is crisis een prachtig fenomeen. Niet iedereen zal het met me eens zijn, omdat niet iedereen goed bestand is tegen de chaos die er per definitie mee gepaard gaat. Er wordt dan ook op verschillende manieren op chaos gereageerd. Je kunt als een verschrikt konijn in de koplampen staren en je dood laten rijden, je kunt je er tegen verzetten en ongelukkig worden of… je kunt het omarmen. Een gevleugelde uitspraak van Nietzsche luidt: ‘You need chaos in your soul to give birth to a dancing star’. Of, zoals een innovatieve ondernemer het stelt: ‘Omarm de chaos en creëer de oplossing die niemand anders had kunnen bedenken’. Zie daar de oplossing: dat is namelijk precies waar wij goed in zijn! De waarde van het welzijnswerk is zich aan het tonen, er zijn mooie voorbeelden, dancing stars, ik zie ze bij bestaande en bij nieuwe spelers in het sociale domein.
Zet de mooie voorbeelden op het podium
Laten we stoppen met de aandacht richten op de sociaal werkers die volgens Van der Lans nog durven verkondigen dat ze overbodig zijn. Laten we focussen op degenen die de mouwen opgestroopt hebben en in de wijk, vanuit de leefwereld, laten zien hoe het kan werken: burgers weer leren samen te leven, mee te doen en te laten ervaren hoe het voelt om ertoe te doen. Zet die mooie voorbeelden op een podium, als inspiratie, zodat de beweging verder aangezwengeld wordt.
Jos, jij hebt voor onze sector niet alleen de rol van hofnar, maar met publicaties als Koning burger, Eropaf! en Sociaal doe-het-zelven ook die van analist. Als je achter je overtuiging staat dat het welzijnswerk er juist nu toe doet, en je wilt de beweging echt dóórzetten, focus dan op het halfvolle glas, op de goede voorbeelden en laat zien dat het werkt. Alvast bedankt!
Kitty de Laat is voorzitter van Verdiwel, de vereniging van directeuren in het welzijnswerk.
Op woensdagmiddag 12 maart debatteert Jos van der Lans samen met Nico de Boer tegen Evelien Tonkens en Imrat Verhoeven over de Pijn en het plezier van de affectieve burger, ofwel over de scherpe en fijne kanten van burgerkracht, eigen kracht en de doe-democratie. Het debat wordt georganiseerd door de vereniging van welzijnsdirecteuren Verdiwel en het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. Voor lezers van www.socialevraagstukken.nl is het debat gratis. Wel even aanmelden: info@verdiwel.nl