De aanstaande Kamer is nauwelijks vrouwelijker, een beetje kleurrijker en: heel erg hoog opgeleid

Hoe representatief wordt de nieuwe Tweede Kamer? Hoeveel vrouwen of leden met een migratieachtergrond komen er straks in, en hoeveel hogeropgeleiden?

Om dat in te schatten, keken we op basis van de peilingen van half februari naar de kandidatenlijsten van de politieke partijen. We trokken de achtergronden na van de eerste 40 kandidaten van de VVD, de eerste 20 van de PVV, de eerste 15 kandidaten van CDA, PvdA, GroenLinks, D66, SP. Verder namen we de eerste 6 kandidaten van SGP, ChristenUnie, Forum voor Democratie, Denk, JA21, PvdD, 50PLUS (totaal 177) onder de loep. Behalve wellicht de VVD, hebben we zo alle partijen ruim bemeten.

Uit de telling komt duidelijk naar voren dat de kandidaat-leden nog steeds voor het merendeel man, wit en hoogopgeleid zijn. Momenteel is ongeveer een derde van het aantal Kamerleden vrouw (47). Dat zal in de nieuwe Kamer niet veel anders zijn. Het aantal burgers met een migratieachtergrond zal wel sterk toenemen: van 10% nu (15 leden) naar 17% straks. Ook kandidaten uit een gezin waarvan een van de ouders een migratieachtergrond heeft, tellen we daarbij mee. Denk daarbij bijvoorbeeld aan Jesse Klaver (GroenLinks) en Vera Bergkamp (D66).

Terwijl vrouwen en burgers met een migratieachtergrond straks nog vertegenwoordigd zijn, geldt dat nauwelijks voor mensen met een opleiding anders dan de universiteit of het hbo. Als alles meezit, zitten er straks drie mbo’ers in de Kamer. Tien jaar geleden al stelden de bestuurskundigen Mark Bovens (die hier commentaar geeft op deze uitkomsten) en Anchrit Wille vast dat Nederland wordt bestuurd door de burgers met de hoogste diploma’s. Dat wordt alleen maar hoger.

De verwachte percentuele samenstelling van de nieuwe Tweede Kamer naar sekse, migratieachtergrond en opleiding ziet er als volgt uit.

Aanstaande Tweede Kamer, man-vrouw-verdeling:

aantal mannen: 63%
aantal vrouwen: 37%

Aanstaande Kamerleden met een migratieachtergrond

aantal witte mannen en vrouwen: 83%
aantal mensen met een migratieachtergrond: 17%

Van de hele Nederlandse bevolking heeft volgens het CBS 24,6 procent een migratieachtergrond (westers en niet-westers).

Opleiding kandidaat-Kamerleden

universitair: 80% (waarvan 1,7% niet afgerond)
hbo: 12%
mbo: 2%
overig: 6%

Het overgrote merendeel van de kandidaat-Kamerleden, circa 92%, heeft een academische (80%) of hbo-opleiding (12%) genoten. Van de Nederlandse bevolking heeft 41% universitair of hoger beroepsonderwijs gevolgd.³

Per partij ziet de verdeling er als volgt uit:

VVD
universitair: 39 (1 studie niet afgerond)
mbo: 0
overig: 1

PVV
universitair/hbo: 15
mbo: 1
overig: 4

PvdA
universitair/hbo: 15
mbo: 0

SP
universitair/hbo: 12 (2 studie niet afgerond)
mbo: 2
overig: 1

SGP
universitair: 6

PvdD
universitair/hbo: 6 (1 studie niet afgerond)

GroenLinks
universitair/hbo: 14
overig: 1

D66
universitair/hbo: 15

ChristenUnie
universitair: 6

50PLUS
universitair/hbo: 6

JA21
universitair/hbo: 5
mbo: 0
0verig: 1

Forum voor Democratie
universitair: 5
overig: 1

Denk
universitair: 6

CDA
universitair/hbo: 14
mbo: 0
overig: 1

Jan van Dam is redacteur van socialevraagstukken.nl. Marcel Ham is hoofredacteur. Illustraties zijn gemaakt door Len Blonk.

De volledige uitslag van dit onderzoek verschijnt in het komende Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. Zie ook de reflectie hierop door Wouter Schakel en Daphne van der Pas.

Bronnen:

• Kandidatenlijsten politieke partijen
• LinkedIn
• Persoonlijke websites van kandidaat-Kamerleden
• Parlement.com
• Tweedekamer.nl

Foto: JvL (Flickr Creative Commons)