Kabinetsvoorstel inkomenstoeslag veroorzaakt schulden en werkloosheid

Het kabinet wil het huidige systeem van loonkostensubsidie voor werkgevers inruilen voor een systeem waarbij iemand die niet genoeg verdient zelf aanvullende bijstand moet aanvragen. Voor de bijna 200.000 werknemers die niet in staat zijn om zelfstandig het wettelijk minimumloon te verdienen, betekent dit dat zij bij de gemeente zelf een aanvulling op hun inkomen moeten aanvragen. Een slecht idee, vinden betrokkenen en deskundigen.

Deze groep werknemers krijgt dan te maken met een extra geldstroom naast de geldstromen die zij nu al moeten zien te beheersen zoals toeslagen, minimaregeling, bijzondere bijstand et cetera. De NVVK, BPBI, Federatie Opvang, Sociaal Werk Nederland, MEE NL en het lectoraat Schulden en Incasso van de Hogeschool Utrecht maken zich hier grote zorgen over en vragen hierbij gezamenlijk aandacht voor deze ontwikkeling.

Zij vrezen dat de invoering van de loondispensatie gaat leiden tot veel verrekeningen en daardoor voor deze groep (extra) financiële problemen oplevert. Dat is hoogst ongewenst omdat onderzoek aantoont dat (problematische) schulden negatief uitwerken op het doel dat met de loondispensatie wordt beoogd, te weten duurzame arbeidsmarktparticipatie.

Bureaucratische last wordt verschoven van werkgever naar werknemer

In het regeerakkoord is opgenomen dat het bestaande systeem van loonkostensubsidie wordt ingeruild voor een systeem van loondispensatie. Bij loonkostensubsidie moet de werkgever subsidie aanvragen als iemand niet in staat is om zelfstandig het wettelijk minimumloon te verdienen. In het nieuwe systeem wordt de bureaucratische last om tot een volledig inkomen te komen, verschoven naar de werknemer. Deze moet bij minder arbeidsvermogen zelf de gemeente opzoeken, een verzoek indienen voor aanvullende bijstand en bij wijzigingen in de inkomenssituatie die direct doorgeven.

Grotere kans op financiële problemen met toeslagen

Wie het systeem van loondispensatie doordenkt realiseert zich dat het op twee manieren de kans op financiële problemen vergroot. Om te beginnen krijgen mensen die ervoor in aanmerking komen te maken met een extra geldstroom. De ervaring met vergelijkbare systemen zoals de toeslagen laten zien dat juist bij de lage inkomens een grote groep mensen niet in staat is om de juiste stukken aan te leveren en wijzigingen adequaat door te geven. In dat licht pleitten onder meer de WRR, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en de Nationale Ombudsman in het afgelopen jaar voor vereenvoudiging van dergelijke bureaucratische systemen.

Mensen met een partner gaan er flink op achteruit

Naast bureaucratische onmacht rondom de extra geldstroom is er nog een tweede reden waarom het systeem van loondispensatie bij zal dragen aan het ontstaan van (problematische) schulden. Als gemeenten het inkomen gaan aanvullen volgens de bijstandsregelingen gaat een substantiële groep, namelijk mensen met een partner, er financieel flink op achteruit. Onderzoek laat zien dat de kans op (problematische) schulden toeneemt naarmate het inkomen van een huishouden lager is. Wie minder financiële armslag heeft, is minder flexibel bij een financiële tegenvaller. Dit tegenover de steeds hoger wordende zorgkosten, huurkosten en energiekosten.

Vaker schulden, dus minder arbeidsdeelname

Als de invoering van loondispensatie eraan bijdraagt dat mensen die hiervoor in aanmerking komen vaker (problematische) schulden krijgen, dan zal dat negatief doorwerken op arbeidsmarktparticipatie. Onderzoek laat zien dat financiële problemen op twee manieren doorwerken: zowel via de bereidheid van de werkgever om mensen met (problematische) schulden in dienst te houden als via het afwegingskader van de werknemer. Voor ongeveer een derde van de werkgevers zijn financiële problemen een opzichzelfstaande reden om een tijdelijk contract niet te verlengen. In specifieke gevallen zijn schulden – ook bij een vast dienstverband – zelfs een reden voor ontslag.

Mensen met schulden hebben ook eigen redenen om afscheid te nemen van het arbeidsproces of als zij gebruik maken van een uitkering niet te snel uit te stromen. De belangrijkste redenen zijn dat het als er loonbeslag ligt vaak niet loont om te gaan werken en dat een onzekere arbeidsmarktpositie een belemmering kan zijn om een schuldregeling te treffen.

Wij pleiten er dan ook voor om het huidige systeem van loonkostensubsidie te handhaven.

Marco Florijn, Voorzitter NVVK

Marijke Vos, Voorzitter Sociaal Werk Nederland

Yvon van Houdt, Directeur MEE NL

Julia den Hartogh, Voorzitter BPBI

Jan Laurier, Voorzitter Federatie Opvang

Nadja Jungmann, Lector Schulden & Incasso Hogeschool Utrecht

Dit artikel is 9381 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (4)

  1. Ik vraag me af. Het hele systeem wat hier voor nodig is. Kost het niet meer dan dat het oplevert. Hoe zit het met gezondheidsproblemen want deze groepen hebben het niet makkelijk vereenvoudiging zou hen meer helpen.

  2. U zou eens met de ouderen met alleen een AOW moeten praten of met mijn gehandicapte medemens wiens toekomst jullie naar de gallemiesen hebben geholpen onder leiding van Jetta Kleinsma door deze stumpers hun werk af te halen bij de sociale werkvoorziening. Met als gevolg dat ze niet meer mee kunnen komen in deze bikkelharde maatschappij. Dan vergaat het lachen wel voor degene die hier nogal luchtig reageren. Voor mij nooit geen PvdA meer.

  3. Bij de huidige loonkostensubsidie moet je ook een aanvullende bijstandsuitkering aanvragen als je door een deeltijd baan of je handicap niet meer kunt werken dan 28 uur of minder. En bij de voorstellen rond loondispensatie krijg je bij een deeltijdbaan een uitkering die altijd hoger is dan de bijstand, ook al heb je maar een kleine baan. Dat lijkt me toch beter. Tel uit je winst!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.