‘Wat zullen ze van mij denken? Ze vinden mij vast vreemd. Gaan ze me belachelijk maken?’ Ik weet nog dat ik dit dacht toen ik op het punt stond om uit de kast te komen als lesbo. Best spannend om ‘anders’ te zijn, want misschien word je daarmee wel in de zeik gezet. Inmiddels weet ik dat dit voor veel lesbische, homo- en bi-jongeren bekende gedachten zijn. En dat praten met andere LHBT-jongeren uitstekend blijkt te helpen tegen dit soort onzekere gedachten.
Maar er bestaan ook andere strategieën. Een jongen die ik leerde kennen bij het ontwikkelen van de jongerenwebsite Iedereenisanders.nl vertelde me dat hij uit onzekerheid zelf de lolbroek ging uithangen. Best slim: van alles en iedereen een grap maken inclusief van jezelf. Niemand anders kan je dan nog voor schut zetten.
Door de rel over de ‘stigmatiserende grapjes’ van Gordon over een Chinese kandidaat in Holland’s got talent moest ik deze week weer aan die verdedigingsstrategie denken. In de discussie is nog niet opgemerkt dat de grappenmaker in deze zaak waarschijnlijk zelf maar al te goed weet wat het is om in de zeik te worden genomen omdat je ‘anders bent’. 91 Procent van de lesbische, homo- en bi-jongeren krijgt namelijk negatieve reacties op hun seksuele voorkeur volgens het SCP (2010). Grote kans dus dat Gordon dat ook heeft meegemaakt.
Je zou eigenlijk verwachten dat mensen die belachelijk worden gemaakt om hun ‘anders zijn’, dit een ander niet zullen aandoen. En voor een deel klopt dat: ik kom veel jongeren tegen die zich inzetten voor anderen die ook ‘anders zijn’. Neem bijvoorbeeld het project Gelijk=gelijk? van Diversion, dat afgelopen maand de Movisie Participatieprijs 2013 won: een moslim-, een joodse en een homo-, lesbische of bi-jongere staan samen voor de klas en geven voorlichting over discriminatie en omgaan met ‘anders zijn’. Enorm stoer als je weet hoe homofobe, antisemitische en islamfobe opmerkingen onder veel leerlingen net zo normaal zijn geworden als op zaterdagavond ‘Holland’s got talent’ kijken.
Maar de Gordons van deze wereld hanteren de omgekeerde Gelijk=Gelijk-strategie: de Gezeik=Gezeik-aanpak. Dit houdt in dat je de ander afzeikt om het ‘anders’ zijn, en zodra er dan woorden vallen als ‘discriminatie’ en ‘kwetsend’, roep je heel hard: ‘gezeik’! Anderen vallen daar dan weer over en de uitkomst is nog veel meer ‘gezeik’. Op gegeven moment weet je niet meer waar en hoe al dat gezeik is begonnen maar ben je misselijk van de enorme urinegeur om je heen. De Gezeik=gezeik aanpak is gewoon niet zo fris…
En wat nu? Morgen in Holland's Got Talent: de Arabische kandidaat die te horen krijgt dat zijn optreden ‘in sloeg als een bom’ en het meisje in een rolstoel dat hoort dat haar optreden ‘op rolletjes liep’?
Ik zie een nieuw programma voor me, een combi van ‘Over de streep’ en ‘Holland’s got talent’: een wedstrijd in onaangename bekentenissen. Met in de spotlight een meisje dat voor een klas toegeeft dat ze ‘vuile pot’ riep omdat zij zelf bang is om gepest te worden. Of met die charmante blonde krullenbol die grappen maakt over chinezen en elk ander makkelijk doelwit, maar eigenlijk gewoon aardig gevonden wil worden. En dan huilen en omhelzen we elkaar, met groot de naam van het programma in beeld: ‘Holland’s got me & you’.
Hanneke Felten
Een alternatieve versie van deze column verscheen vandaag ook op Joop.nl