Op de radio vertelde onlangs een vrouw openlijk dat zij aseksueel was. Het leidde tot een misselijk makende reeks seksueel getinte grappen. Aseksualiteit is een geaardheid waar nog weinig bekend over is en waar nog minder begrip voor is. Tijd voor bumperkleven bij de LHBT-emancipatie? Of juist een hele andere strategie?
De vrouw die op de radio geïnterviewd werd is Juul Adang, actief bij een werkgroep Aseksualiteit. Een paar weken geleden ontmoette ik haar bij een bijeenkomst. Juul opende me de ogen met verhalen van velen zoals zij, die het mikpunt worden van spot. Wat is er toch nog weinig bekend over aseksualiteit en waarom is er geen respect voor het feit dat mensen aseksueel kunnen zijn?
Juul vertelt me het verhaal van een tienerjongen. Op zijn coming-out als aseksueel reageren zijn vrienden heel verbaasd. Een paar dagen later appt een van de meiden uit zijn vriendenkring of hij bij haar Netflix kon komen kijken. De jongen komt er al snel achter dat zij hem door porno opgewonden probeert te krijgen om hem zo te verleiden. Zijn vrienden hadden samen bedacht dat hij zo wel snel genezen zou worden van die aseksualiteit.
Deze ervaring is geen uitzondering, vertelt Juul. Dagelijks hebben aseksuelen te maken met familieleden, vrienden en partners die hen niet accepteren voor wie ze zijn. De meeste bezoekers van de werkgroep aseksualiteit willen daarom ook niet op de foto uit angst om herkend te worden door hun omgeving. ’Asexual anonymous’, grapt Juul zelf.
Als lesbische vrouw herken ik veel in haar verhaal. De horrorverhalen over hoe streng religieuze gemeenschapen homo- en biseksuelen proberen te ‘genezen’ zijn algemeen bekend. En ik weet maar al te goed dat zogenaamde grapjes meer pijn kunnen doen dan een schop tegen je been. Maar er is ook een belangrijk verschil: van de minister tot en met de sportclub bij ons op de hoek – zij keuren allemaal discriminatie van LHBT’s openlijk af. Maar over de discriminatie van aseksuelen hoor je (nog) niemand.
Aseksuelen vormen een zeer diverse groep die met elkaar gemeen hebben dat ze geen behoefte hebben aan seks met een ander. Een deel van hen wordt wel verliefd en heeft behoefte aan een romantische relatie maar dan zonder seks. Een ander deel heeft ook geen behoefte aan romantiek. Volgens een Britse steekproef beslaat de totale groep zeker 1% van de bevolking. Klinkt misschien weinig maar in een stad als Utrecht zijn dat toch 3500 mensen.
Laten we beginnen met het accepteren dat deze groep mensen bestaat, hun ‘anders’ zijn erkennen en die eigenheid respecteren. In een geseksualiseerde samenleving waar seks het toverwoord is in reclames, films en tv-series is dat geen eenvoudige opgave. Laten we daarom lessen trekken uit wat we weten over lesbische vrouwen, homomannen en biseksuelen. We weten uit stapels wetenschappelijk onderzoek dat de non-acceptatie van seksuele voorkeuren van mensen niet zonder gevolgen blijft. Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam is bekend dat jongeren die gepest worden vanwege hun homo- of biseksuele voorkeur een verminderde psychische gezondheid en meer problemen op school hebben.
Over aseksuele jongeren bestaat veel minder kennis, maar hun situatie roept wel vragen op. Hebben zij net als homo- en bi-jongeren een kleinere kans om probleemloos op te groeien enkel omdat ze tot een minderheidsgroep behoren die nog niet volledig geaccepteerd wordt? Als dat zo is, dan weten we dat het bestrijden van de negatieve reacties die zij krijgen geen luxe is maar bittere noodzaak.
Onlangs nam Juul Adang deel aan een ontmoetingsdag voor lesbische, homo-, bi- en transgenderjongeren. Juul deed publiekelijk haar ‘coming-out’ en voor een keer voelde zij zich niet anders. Ze bekende graag de aseksuelen te zien ‘bumperkleven’ bij de LHBT-jongeren. Wie weet. De zaal reageerde in ieder geval met een daverend applaus.
Hanneke Felten is onderzoeker en adviseur LHBT-emancipatie bij Movisie