COLUMN Met Trump stevent Amerika op een bankroet af

We raken zo langzamerhand gewend aan de optocht van wangedragingen van Trump. U vindt iets van het vergoelijken van grof geweld door nazi’s? Volgende week wordt het vast nog erger. In een stuk met de veelbetekenende titel: ‘Trump’s worst week ever (until the next one)’ somt het tijdschrift Foreign Policy de wandaden van de week van 14 augustus op: Fire and Fury tegen Noord-Korea, Venezuela dreigen met militair ingrijpen, het belachelijk maken van een van de meest invloedrijke Republikein Mitch McConnell en als rotte kers op de taart een volkomen misplaatste opmerking over Poetin. En dan vergeten we de stoelendans in het Witte Huis nog even.

Wat minder aandacht trekt is dat Amerika onder Trump niet alleen moreel maar ook financieel bankroet dreigt te gaan. Ik geef zes redenen.

  1. Oplopende schulden

Het Congressional Budget Office (CBO), een apolitiek (non partisan) instituut publiceerde vorig jaar al een schets van de financiële situatie van Amerika. Het simpele feit doet zich voor dat de schulden steeds oplopen: Van 39% van het BNP in 2008, tot 75% in 2016 en zonder maatregelen doorstijgend tot 141% in 2046, meer dan de 106% tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat is een Grieks drama maar dan zonder het vangnet van de ECB en de Europese partners.

  1. Averechts beleid

De stijgingen van uitgaven ontstaan vooral door gezondheidzorg en pensioenen. Natuurlijk kan de VS, net als andere landen, beleid uitstippelen dat bijvoorbeeld de arbeidsparticipatie of productiviteit laat stijgen, maar onder Trump is er meer aandacht voor symbolische muren, wapengekletter of het perverse twittergedag van de President dan voor fatsoenlijk economisch beleid.

Voor zover Trump maatregelen heeft aangekondigd gaan ze de verkeerde kant op. Meer schulden maken, de Dodd-Frank wet (regulering financiële sector) afschaffen, belastingverlaging voor de rijken en het niet herbenoemen van de gematigde FED baas Janet Yellen.

Het is in vele opzichten nog ernstiger dan CBO’s nuchtere rapport zegt. CBO gaat namelijk uit dat het Congres de uitgaven van Trump in de hand houdt, wat maar de vraag is. Ook gaat men in het basisscenario uit dat de regering van Trump niets bijzonders doet, een heroïsche veronderstelling.

  1. De overheid als bedrijf

Trump heeft meerdere malen aangekondigd dat hij de overheid als een bedrijf wil runnen. In zijn geval betekent dat duistere handeltjes, uitbuiting, veel schulden maken en allerlei dubieuze trucs zoals belastingontduiking. Er zijn weinig ondernemers die een grotere puinhoop hebben achtergelaten dan Trump. Het cynische is dat hij ondanks zijn rijkdom financieel een brokkenpiloot is. Zonder zijn vader die hem keer op keer redde bij de zoveelste zakelijke blunder was hij voor zijn 35e al failliet geweest.

Natuurlijk hoeft het zo’n vaart niet te lopen met het land. Ook een stijgende staatsschuld betekent nog geen faillissement, zolang andere landen maar bereid zijn te lappen. De Chinezen (en in mindere mate Europa) doen dit immers al vele jaren. Maar voor hoe lang nog? Los nog van het feit dat de Chinese economie niet kan blijven groeien met de enorme percentages van de afgelopen decennia, zie ik nog eens minimaal drie redenen waarom er geen groot reden tot optimisme is.

  1. Heronderhandelingen

Trump heeft aangegeven de schulden wel even te gaan fixen met de schuldeisers. Dat probeerde hij ook vaak met zijn bedrijven en hij kwam er door intimidaties ook nog vaak mee weg. Hij zegt in het aangehaald interview “I’m the king of debt. I’m great with debt, nobody knows debt better than me. I made a fortune by using debt." Als Trump de koning van schuld is dan heeft hij erg weinig onderdanen over. Het is niet aannemelijk dat China en Europa zich het kaas van het brood laten eten door Trump. Daarvoor is hij te onbetrouwbaar, lomp en impopulair gebleken.

  1. Onbetrouwbaarheid

De onbetrouwbaarheid van Trump is niet alleen relevant voor een eventuele heronderhandeling over de schulden. Als landen moeten besluiten te investeren willen ze ook helderheid over verwachte toekomstige opbrengsten. Met een America First houding, willekeur en een sterke zweem van protectionisme is het minder aantrekkelijk om geld te pompen in de VS

  1. Alternatieven

Niet alleen de aantrekkelijkheid van het investeren in de VS is een punt, er zijn ook alternatieven, vooral in Afrika. Met het groeien van de Afrikaanse bevolking en de economie, alsook een stijging van het aantal landen met relatieve politieke stabiliteit, lonken er aantrekkelijke opbrengsten in Afrika.

Ieder van deze effecten zou op zichzelf al vervelend zijn, maar de combinatie van factoren maakt het tamelijk griezelig. Het is niet alleen zaak zo snel mogelijk van Trump af te komen omdat de internationale veiligheid en stabiliteit daarmee gediend is. Het is vooral ook voor de economie van de VS zelf en voor de internationale financiële stabiliteit een bittere noodzaak deze misère niet nodeloos lang te rekken.

Trumpdump

Het afzetten van Trump zal niet lukken met een impeachment want dat is een hele zware en vrij kansloze operatie. Er is een elegant alternatief. Amerika kent een mogelijkheid om de president incompetent te verklaren. Via de zogeheten 25th Amendment to the Constitution” kan de vice-president en een meerderheid van het kabinet het Congres informeren dat de president niet langer capabel is om zijn taken uit te voeren. De vice-president neemt dan het stokje over. Indien Trump na deze vernedering dit besluit nietig probeert te verklaren, kan een 2/3rde meerderheid in het Congres de president definitief aan de kant te zetten.

Ik zie deze Trumpdump wel gebeuren. Vice-president Mike Pence is een opportunist die zijn kans best zou kunnen grijpen. De populariteit van Trump in het Congres is snel tanende, mede omdat hij elke kans aangrijpt om machtige Republikeinse congresleden te beledigen of te vernederen. En Trump kaltstellen door hem incompetent te verklaren en hun eigen economie te redden? Als morele redenen geen reden zijn voor de Republikeinen dan is een naderend faillissement wellicht genoeg om ze over de streep te trekken.

 

Foto:IoSonoUnaFotoCamera (Flickr Creative Commons)