De Diamant-methode is een training ontwikkeld door het onderzoeksbureau Stichting van Interculturele Participatie en Integratie (SIPI). De methode is gericht op moslimjongeren die geen baan of opleiding hebben, zich regelmatig oneerlijk behandeld voelen, een laag zelfvertrouwen hebben en een verhoogd risico om in een sociaal isolement te komen. Deze vier elementen komen vaak samen bij geradicaliseerde jongeren en doordat de training deze punten aanpakt kan de methode gezien worden als een preventiemaatregel tegen radicalisering. Deelnemende jongeren worden doorverwezen door Dienst Werk en Inkomen, maar de jongeren volgen de training geheel vrijwillig.
De training bestaat uit drie modules die over drie maanden worden uitgevoerd. In de eerste module, ‘Turning point’, worden de jongeren geholpen richting een baan of opleiding. Dit gebeurt via intervisiegesprekken, ontwikkeling van sociale en professionele vaardigheden en hulp bij praktische en organisatorische zaken. De tweede module, ‘Morele oordelingsvorming’, helpt de jongeren empathisch inzicht te ontwikkelen waardoor ze meer leren over hun eigen gedrag en denkbeelden en dat van anderen. In de derde module, ‘Conflicthantering’, leren de jongeren omgaan met negatieve emoties en oneerlijke behandelingen zoals discriminatie.
Diamant methode is effectief in haar doelen bereiken
Feddes en anderen (2013) onderzochten het effect van de Diamant-methode. Zij volgden twaalf jongeren voor, tijdens en na de training. De jongeren waren tussen de 17 en de 23 jaar oud. De onderzoekers bekeken of de vooraf gestelde doelen werden gehaald, en interviewden de deelnemers. Om de emotionele en morele veranderingen te meten werd gebruik gemaakt van psychologische vragenlijsten.
Het effectief voorkomen van sociaal isolement en het vergroten van de verbondenheid met de maatschappij werd gemeten aan de hand van de sociale activiteiten. En er werd gekeken of ze een opleiding of werk hadden gekregen tijdens de training. Het blijkt dat de Diamantmethode inderdaad succesvol is op deze twee punten.
Daarnaast bleken de jongeren na de training meer zelfvertrouwen te hebben en minder vaak te denken dat ze oneerlijk worden behandeld. Ook drie maanden na de training blijken deze effecten stand te houden.
De relatie tussen trainer en jongere is cruciaal
Naast de metingen op de vooraf gestelde doelen vonden Feddes en zijn collega’s (2013) een aantal bijeffecten van de methode. Ze ontdekten onder andere dat het aanspreken van de jongeren op hun eigen verantwoordelijkheid demotiverend werkte. De jongeren werden gedurende de training steeds meer ‘losgelaten’ door de begeleiders en er werd van hen verwacht dat ze hun doelen zelfstandig gingen uitvoeren. In plaats van dat dit resulteerde in een positieve bekrachtiging van de eigen kracht, demotiveerde het hen juist, omdat ze het gevoel kregen niet meer begeleid te worden.
Het valt dus te verwachten dat de jongeren het lastig zullen vinden om de positieve resultaten vast te houden na de training. Daarom raadden Feddes en zijn collega’s de trainers aan om naderhand een vinger aan de pols te houden en in contact te blijven bij de jongeren, om de behaalde effecten in stand te houden.
Een andere bijwerking had daarentegen een onverwacht werkzaam effect en dat was de etniciteit van de trainers. De trainers waren, net als de deelnemers, islamitisch en hadden een Marokkaanse achtergrond, wat zorgde voor een gedeeld groepslidmaatschap tussen de trainers en de deelnemers. Trainers konden hierdoor makkelijker met de deelnemers communiceren. Als het nodig was spraken de trainers ook Arabisch; de moedertaal van veel van de deelnemers en dus vaak een taal waarin de jongeren makkelijker hun emoties uitten. De band tussen trainer en deelnemers is cruciaal voor het slagen van een dergelijke aanpak en daarom wordt die in het vervolg aangeraden.
Onderzoek nog niet voldoende voor bewezen effect
Het onderzoek van Feddes en zijn collega’s is nuttig om inzicht te geven in werkzame elementen van de Diamant-methode, maar niet voldoende om het effect van de methode te bewijzen. Feddes en zijn collega’s hebben namelijk een zeer kleine groep onderzocht en er is geen controlegroep bekeken. Het zou kunnen dat deze gemotiveerde jongeren in de zes maanden dat ze gevolgd werden dezelfde resultaten hadden geboek zonder de Diamant-aanpak, al is dat niet erg aannemelijk.
Referentie
Feddes, A. R., Mann, L., Zwart, N. de & Doosje, B. (2013). Duale identiteit in een multiculturele samenleving: een longitudinale kwalitatieve effectmeeting van de weerbaarheidstraining Diamant. Tijdschrift voor Veiligheid, 12 (4), pp. 27-44.