Didier Eribon schreef de klassieker Terug naar Reims, waarin hij laat zien dat ‘klasse’ nog steeds heel bepalend is voor hoe het leven verloopt. Hij was bedenker van de term ‘klassemigrant’, dat aangeeft hoe moeilijk het is om van klasse te veranderen.
De zeven vinkjes van Joris Luyendijk zijn mede op zijn werk gebaseerd, waardoor in Nederland de discussie over ‘klasse’ weer gevoerd werd. Recent werd Het vonnis van de samenleving vertaald, dat gaat over klasseschaamte.
Eribon zal worden geïnterviewd door Sinan Çankaya.
Tolerantie – Kees Schuyt
Wanneer is tolerantie gewenst en wanneer moet tolerantie juist ophouden? Dit is een van de belangrijkste vragen in elke samenleving, maar misschien vooral juist nu, in een tijd wanneer de tolerantie lijkt af te nemen.
Kees Schuyt schreef Begrensde tolerantie, een diepgravende geschiedenis en verhelderende analyse. Hij formuleert tolerantie als ‘het onderdrukken van de neiging om te onderdrukken’. Volgens hem is het een noodzakelijk fundament van een redelijke democratie en een rechtvaardige rechtsstaat.
Schuyt is emeritus hoogleraar Sociologie aan de Universiteit van Amsterdam en auteur van vele publicaties op een breed terrein van recht, geschiedenis en sociologie. Hij wordt geïnterviewd door Sjoerd de Jong, journalist NRC.
Typische Porno – Samira van Bohemen
Porno wordt op internet dagelijks wereldwijd door honderden miljoenen mensen geconsumeerd. Vaak zijn daarin stereotypen te zien: de vrouw als ‘onderdanig’ of ‘dienstbaar’, de man als ‘agressief’ en ‘dominant’, Aziatische vrouwen als ‘exotisch’, zwarte mannen als behept met ‘een verhoogd libido’ en ‘een groot geslachtsdeel’, et cetera. Waarom vinden zo veel mensen het fijn om hiernaar te kijken? Willen kijkers andere sociale groepen domineren of iets over hen leren? Van Bohemen bestudeert ook de impact van deze stereotypen op jongeren en hoe we schadelijke effecten hiervan kunnen voorkomen.
Samira van Bohemen is cultuursocioloog aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij doet onderzoek naar seksualiteit, in het bijzonder bij jongeren. Recentelijk kreeg ze een grote beurs voor het onderzoek naar stereotypen in porno.
Nepfeminisme – Jolande Withuis
Feminisme is de opheffing van maatschappelijke verschillen gebaseerd op biologische geslachtsverschillen. Vanuit dit vertrekpunt bekritiseert Jolande Withuis in haar nieuwe boek Vrouw en vrijheid de vrouwelijkheidscultus die zij ziet in, bijvoorbeeld, de verheerlijking van ‘vrouwelijk leiderschap’. ‘Echt vrouwelijke’ eigenschappen bestaan niet. Vrouwen kunnen pas vrij zijn als zij de moed hebben onvrouwelijk te zijn.
Het ‘intersectionalistisch feminisme’ van de huidige woke-beweging is volgens Withuis nadelig voor vrouwen; achtergestelde groepen kunnen niet op een hoop worden gegooid in een gezamenlijke strijd voor emancipatie, hun belangen zijn tegenstrijdig.
Vanuit haar ervaring met en kennis van het communisme bekritiseert Withuis de huidige identiteitspolitiek en noemt ze woke intolerant en intimiderend.
Jolande Withuis is erelid van de Nederlandse Sociologische Vereniging. Ze schrijft voor NRC Handelsblad, Trouw en de Volkskrant. Naast studies over concentratiekampen, communisme en trauma, publiceerde zij enkele biografieën, waaronder die van verzetsman Pim Boellaard.
Migratie-mythes – Hein de Haas
De verdeeldheid over migratie lijkt groter dan ooit. De media tonen bijna wekelijks gevaarlijke overtochten op de Middellandse Zee, politici beloven de toestroom van migranten en asielzoekers in te perken, terwijl anderen beweren dat we immigranten juist hard nodig hebben om groei en innovatie te stimuleren. Wat zijn de feiten achter de krantenkoppen, de beweringen van politici en de beslissingen die zij nemen?
Op basis van dertig jaar onderzoek maakt hoogleraar sociologie Hein de Haas korte metten met hardnekkige linkse én rechtse migratiemythes, zoals de wetenschap dat:
• wereldwijde migratie niet op een historisch hoogtepunt is;
• migratie geen oplossing voor vergrijzing is;
• klimaatverandering niet leidt tot massamigratie;
• grensrestricties vaak tot meer migratie leiden.
Hein de Haas is socioloog, geograaf en migratieonderzoeker. Tussen 2006 en 2015 was hij onderzoeker en mededirecteur van het International Migration Institute (IMI) aan de Universiteit van Oxford. Momenteel is hij hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Amsterdam van waaruit hij leiding aan IMI blijft geven. Daarnaast is hij buitengewoon hoogleraar Migratie en Ontwikkeling aan de Universiteit Maastricht. Eind september verscheen van zijn hand Hoe migratie echt werkt. Het ware verhaal over migratie aan de hand van 22 mythen.
Wat is leven volgens het sociaal minimum? – Cora van Horssen
Veel mensen zijn om allerlei redenen afhankelijk van uitkeringen en toeslagen. Deze moeten niet alleen basisbehoeften dekken, maar ook voorzien in een zekere mate van ‘meedoen’, een sociaal minimum.
Voor dat sociale minimum moet dan wel draagvlak in de samenleving zijn: kan dit het bezit van een auto inhouden? Hoe lang mag een vakantie zijn? Is er ruimte voor soms een beetje luxe? Onlangs publiceerde de landelijke commissie Sociaal minimum de rapporten Een zeker bestaan. Deze concludeerden dat in veel gevallen de huidige ondersteuning niet voldoende is, maar er waren ook situaties waarin deze wel voldeed. Cora van Horssen zal een korte lezing houden en met het publiek in gesprek gaan.
Cora van Horssen is hoofd kennisteam van het Nibud, een onafhankelijk kennis- en adviescentrum op het gebied van huishoudfinanciën.
De Sociologische Bril
Wie wint de prijs voor beste publiek-sociologische boek van het jaar? Juryvoorzitter Mark van Ostaijen zal de prijs uitreiken en aansluitend de winnaar interviewen. De volgende vijf boeken zijn genomineerd:
De mythe van de arbeidsmarkt – Paul de Beer
Onderwijs maakt het verschil – Louise Elffers
Uitgewoond – Cody Hochstenbach
Macht der Gewoonte – Menno Hurenkamp, Jan Willem Duyvendak
Alle moeders werken al – Anja Meulenbelt
De verkiezingen volgens sociologen
Op de Nacht van de Sociologie is het nog maar twee dagen geleden dat Nederland naar de stembus ging. De grote vraag is nu: waarom hebben partijen gewonnen of verloren? Vaak wordt gekeken naar de rol van de lijsttrekker, maar er zijn ook diepere, sociologische factoren aan te wijzen voor succes en verlies, vooral op de lange termijn.
Tarik Abou-Chadi en Markus Wagner doen bij het Netherlands Institute for Advanced Study (NIAS-KNAW) onderzoek naar de ontwikkeling van partijen en verkiezingen in heel Europa, met name naar sociaal-democratische partijen.
Tarik Abou-Chadi is Associate Professor in European Union and Comparative European Politics at Nuffield College, University of Oxford. Markus Wagner is Professor at the Department of Government, University of Vienna.
Francisco van Jole, hoofdredacteur opiniesite Joop, interviewt beiden.
De Nacht van de Sociologie wordt georganiseerd door Debatpodium Arminius, Sociologische Bril, ESSB, NIAS, Sociale Vraagstukken, UvA, EUR en uitgeverij Boom. Kijk hier voor meer informatie en tickets.
Foto: Tony Fisher via Pexels.com