De EU verlangt óók sociale investering

Tijdens de crisis heeft de Europese economische en budgettaire sturing veel aandacht gekregen. Maar de EU heeft óók ambitieuze sociale doelstellingen. De voorgestelde aanbevelingen van de Europese Commissie aan Nederland bieden ruimte om te investeren in groei en sociale inclusie.

Deze week heeft de Europese Commissie de Europese Raad geadviseerd over een set van aanbevelingen voor Nederland. De meest bekende doelstelling waaraan Nederland moet voldoen is het begrotingstekort van maximaal 3 procent en een schuld van maximaal 60 procent van het bbp. Nederland rapporteert hierover in het kader van het EU-pact voor stabiliteit en groei.

Sociale beleidsdoelen

Maar de coördinatiecyclus van de EU beslaat meer dan alleen dit budgettaire en economische beleid. Binnen de context van de Europa 2020 Strategie stelt de EU ook doelen voor werkgelegenheid en sociaal beleid. De EU wil voor 2020 streven naar een arbeidsparticipatie van 75 procent, investering in onderzoek en ontwikkeling van 3 procent van het bbp, reductie van voortijdig schoolverlaten tot onder de 10 procent, verhoging van het aandeel 30 tot 34-jarigen met een einddiploma hoger onderwijs tot 40 procent, 20 procent minder uitstoot van broeikasgassen, 20 procent van de energie uit duurzame bronnen, 20 procent meer energie-efficiëntie en ten minste 20 miljoen minder mensen die slachtoffer van armoede en sociale uitsluiting zijn of dreigen te worden.

Nationale hervormingsprogramma

Over deze doelen rapporteert Nederland in het zogenaamde nationale hervormingsprogramma. Dit rapport wordt sinds 2011 tegelijkertijd met het stabiliteits- en convergentieprogramma ingeleverd, wat de samenhang tussen de verschillende beleidsvelden moet versterken. De Europese Commissie evalueert en becommentarieert de rapporten vervolgens integraal, wat uitmondt in een zeer brede set van aanbevelingen die de beleidsvelden verder met elkaar verbinden.

Nederland moet meer investeren

De aanbevelingen van de Europese Commissie laten zien dat zij uitdrukkelijk méér verlangt van Nederland dan alleen bezuinigen. Er is ook ruimte voor investeringen in groei en het verbeteren van sociale inclusie. Sterker nog, na aanbevelingen van gelijke aard in 2011, bekritiseert de Europese Commissie Nederland nu om het achterblijven op deze doelen. Het ziet Nederland zelfs beleid invoeren dat toekomstige groei kan hinderen en sociale uitsluiting kan vergroten. Ik wil hier twee voorbeelden uitlichten: het ondersteunen van kwetsbare groepen en het investeren in onderwijs en innovatie.

Ondersteunen van kwetsbare groepen

Vorig jaar kreeg Nederland de aanbeveling om kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt te ondersteunen en hen te helpen met re-integreren. Een jaar later oordeelt de Commissie dat de Nederlandse stappen op dit dossier wankel zijn. Als meest belangrijke maatregel rapporteerde Nederland namelijk over de geplande invoering van de Wet Werken naar Vermogen. De Commissie oordeelt dat bescherming van kwetsbaren wellicht het doel van deze wet is, maar dat tegelijkertijd gesneden wordt in budgetten voor sociale werkplaatsen en andere faciliteiten die gemeenten nodig hebben om mensen naar werk te begeleiden. De Europese Commissie spreekt hier van grote implementatierisico’s.

Investeren in onderwijs en innovatie

Wat betreft innovatie en onderwijs heeft Nederland zowel dit jaar als vorig jaar de aanbeveling gekregen om innovatie, onderzoek, onderwijs en training te vrijwaarden van bezuinigingen, omdat dit juist de gebieden zijn waarop in de toekomst groei gebaseerd zal worden. Terugkijkend op het Nederlandse beleid, merkt de Europese Commissie schamper op dat hoewel Nederland de ambitie heeft om tot de top vijf der kenniseconomieën te behoren, hier vooralsnog weinig van terecht komt. In tegendeel, de Commissie ziet dat Nederland bezuinigt op fundamenteel onderzoek en op onderwijs. Het is de Commissie ook niet helemaal duidelijk of investeringen die bedrijven in het kader van het topsectorenbeleid presenteren, eigenlijk het opnieuw labellen van al gereserveerde innovatiegelden betreft. Het is ook onduidelijk op welke manier het midden- en kleinbedrijf bij het topsectorenbeleid betrokken wordt. En wat gebeurt er met snelgroeiende bedrijven die toevallig niet tot een van de aangewezen sectoren behoren? Bovendien, zo stel de Commissie op basis van veranderde geldstromen binnen NWO, kan het bevorderen van toegepaste wetenschap ten nadele van fundamenteel onderzoek, op lange termijn de economische groei benadelen.

Bovenstaande doelstellingen en aanbevelingen illustreren dat de EU niet alleen maar een rigide bezuinigingsbeleid voorstaat. De begroting op orde hebben moet, maar bezuinigen met de botte bijl wordt sterk afgeraden. Dit geeft Nederland ruimte om met een goed plan voor toekomstige groei te komen en kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt te beschermen. En wie weet mag zo’n investering in groei en sociale inclusie van Europa op de korte termijn best wat meer kosten en blijkt de 3 procent in Brussel niet zo heilig te zijn als gedacht.

Sonja Bekker is onderzoeker Europese arbeidsmarkt en governance bij ReflecT van de Tilburg University.

Dit artikel is 1684 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (1)

  1. “Bovenstaande doelstellingen en aanbevelingen illustreren dat de EU niet alleen maar een rigide bezuinigingsbeleid voorstaat. De begroting op orde hebben moet, maar bezuinigen met de botte bijl wordt sterk afgeraden”

    Samenvattend kan men zeggen dat juist het neoliberale beleid van het kabinet Rutte niet kan zorgen voor een goed evenwicht tussen de staatsuitgaven en de investeringen die in de maatschappij nodig zijn om Nederland sociaal-economisch tot ontwikkeling te brengen.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.