Een groene wijk nodigt uit om meer te bewegen, vermindert stress en is goed voor de sociale en motorische ontwikkeling van kinderen. Ook draagt groen bij aan een koeler en schoner klimaat in de stad en verhoogt het de waarde van huizen. En groen kan een prachtig middel te zijn om bewoners elkaar te laten ontmoeten. Het gaat hierbij niet om de hoeveelheid groen, maar om de kwaliteit ervan en de manier waarop bewoners bij het ontwerp en beheer ervan worden betrokken. Het maakt nogal een verschil of het buurtgroen bestaat uit een kaal grasveld, of dat er een mooi aangelegd plantsoen is met bankjes en speelvoorzieningen.
Groene bewonersparticipatie
Recent onderzoek van Alterra laat zien dat buurtgroen wel degelijk een effectief, eenvoudig en goedkoop middel is om problemen als overlast, onveiligheid en verloedering aan te pakken. In de groenprojecten van dit onderzoek is bewonersparticipatie een succesfactor. Dat is bijvoorbeeld te zien bij het ontwikkelen en beheren van buurtmoestuinen, waarbij bewoners samen plannen maken en elkaar tegenkomen bij het werken in de tuin. Mensen die elkaar alleen gedag zeiden, wisselen nu tips over moestuinzaken uit. Door dit contact ontstaat begrip en waardering over en weer, een belangrijke component van sociale cohesie.
Dat is ook de ervaring van woningbouwcorporatie Ymere. Investeren in groen in de nabijheid van woningen is goed voor de leefbaarheid, weet de corporatie. In evaluaties van groenprojecten geven bewoners duidelijk aan dat ze elkaar hierdoor meer zijn gaan ontmoeten. ‘In buurten met mooi groen zien we ook dat het vandalisme afneemt. Dat komt enerzijds omdat er meer mensen buiten zijn die gebruik maken van het buurtgroen. Anderzijds ontstaat er door bewoners actief te betrekken bij ontwerp en beheer van het groen ook meer betrokkenheid bij de buurt’, aldus Marjan Kootwijk, groenadviseur bij Ymere. Een andere reden om in groen te investeren is dat hierdoor woningen sneller verhuurd worden en meer opleveren bij verkoop. Dit alles bij elkaar maakt dat er bij Ymere nog niet bezuinigd wordt op groenprojecten.
In groen kun je elkaar ontmoeten
Ontmoeting, daar begint sociale cohesie eigenlijk mee volgens Jeroen Schenkels, programmamanager Groen van de gemeente Utrecht. Sinds de gemeente alle parken heeft opgeknapt, ziet hij dat er veel meer gebruik van wordt gemaakt. ‘Doordat buurtbewoners elkaar vaker tegenkomen, elkaar ontmoeten en er zichtbaar meer mensen op straat zijn, neemt het gevoel van veiligheid toe en ontstaat er meer binding met de buurt.’ Onderzoek in Amsterdamse parken bevestigt dit. De parken waarin de gemeente Amsterdam het meeste heeft geïnvesteerd laten de grootste toename van het aantal bezoeken zien en worden bovendien het meest gewaardeerd. ‘Utrecht investeert al jaren in groen en dat wordt door bewoners gewaardeerd. Wij gaan hier dan ook niet op bezuinigen’, aldus Schenkels.
Investering in groen is het meer dan waard
Nog even terug naar het SCP-rapport. Daarin wordt beweerd dat vooral het vervangen van huurwoningen door koopwoningen een groot effect heeft op de leefbaarheid in krachtwijken. Maar om een buurt aantrekkelijk te maken voor kopers, is mooi groen weer heel belangrijk. Groen kan dus op verschillende manieren een goed middel zijn voor het verbeteren van leefbaarheid in stadswijken. Al met al is investeren in groen meer dan de moeite waard. Door burgers vanaf het begin erbij te betrekken, kan de sociale cohesie een flinke boost krijgen. Hierdoor kunnen welzijnsorganisaties, gemeenten en woningbouwcorporaties meerdere vliegen in één klap slaan.
Joke Meindersma en Barbara Panhuijzen werken bij Movisie. Binnen het kennisprogramma Groen en sociaal werken zij aan de versterking van de koppeling tussen het groene en het sociale domein. Kijk voor meer informatie op www.movisie.nl/groen.
Foto: Bas Bogers