Door Achterveld Voor Achterveld (DAVA) is een vereniging van vrijwilligers die ervoor wil zorgen dat (kwetsbare) mensen met plezier in het dorp kunnen blijven wonen en participeren in de samenleving. Om dat voor elkaar te krijgen, organiseert en stimuleert DAVA aanvullende diensten en voorzieningen in het dorp, gelegen in de Gelderse Vallei.
Denk daarbij aan een Buurthuiskamer, waar de dorpsbewoners terechtkunnen voor een praatje en informatie, inclusief een kopje koffie of thee. Of aan Klusmaatje, waar Achtervelders met een klein klusje in huis of tuin in contact worden gebracht met een vrijwilliger die handig en bereid is om een helpende hand te bieden. Het is maar een greep uit de vele activiteiten die DAVA organiseert voor en door de gemeenschap in Achterveld.
DAVA
Voor het bevorderen van de saamhorigheid en het draagvlak in het dorp kreeg DAVA een bedrag van 2500 euro van Impuls Zorgzame Gemeenschappen. Dit samenwerkingsverband van Stichting Kracht in NL, Univé Buurtfonds en Nederland Zorgt Voor Elkaar haalt geld op bij particulieren en bedrijven om dit vervolgens te schenken aan initiatieven die een ‘samenleving met goede zorg voor iedereen toegankelijk maken.‘[i]
Het initiatief moet veerkracht, eigen regie en samenredzaamheid van bewoners versterken
Om voor een donatie in aanmerking te komen, moet het initiatief bewoners ondersteunen, en hun veerkracht, eigen regie en samenredzaamheid op het gebied van gezondheid en welzijn versterken. Activiteiten moeten een lokale functie vervullen. Toegekende donaties bedragen minimaal 500 euro en maximaal 2500 euro.
In de eerste, afgesloten, ronde van Impuls Zorgzame Gemeenschappen 2025 zijn negentig aanvragen ingediend. Daarvan is iets minder dan de helft (43) toegekend.
Bakermat
Ook bij Wijkcentrum Bakermat in Arnhem ging onlangs de vlag uit. Voor zijn initiatief om (3500) huishoudens te stimuleren buurtcirkels op te zetten dan wel te versterken, kreeg het wijkcentrum een (maximale) donatie. Met dat geld kan Bakermat verder werken aan de organisatie van wederzijdse hulpverlening van en door wijkbewoners. Wijkbewoners kunnen bij Bakermat terecht voor activiteiten zoals wijkdiner, koffieochtend en buurtborrel, maar ook voor cultuur en voor informatie van politie en sociaal wijkteam.
Ze dragen allemaal bij aan versterking van zorg en (lokale) samenleving
ADVA, Wijkcentrum Bakermat en de andere 41 bewonersinitiatieven die in de eerste ronde geld van Impuls Zorgzame Gemeenschappen ontvingen, hebben een ding gemeenschappelijk. Ze dragen allemaal bij aan versterking van zorg en (lokale) samenleving.
Impact
Een ander belangrijk criterium waaraan een initiatief moet voldoen om voor een donatie in aanmerking te komen, is toekomstgerichtheid. De donatie moet gebruikt worden om de organisatie structureel te versterken en te professionaliseren. Dit alles met het oog op het bewaken van de continuïteit van het initiatief en de activiteiten die het aanbiedt.
Daarnaast moet de aanvrager achteraf verantwoorden waaraan het gedoneerde geld is besteed.
Ook moet het initiatief aantoonbaar een duidelijke impact hebben op een van de zeventien Sustainable Development Goals. Dat zijn de doelen die door de 193 lidstaten van de Verenigde Naties in 2015 zijn geformuleerd om in 2030 een ‘groenere, eerlijkere en betere wereld te bereiken’. Een ambitieus programma waaraan ook Nederland zich heeft gecommitteerd.
Groei
In ons land dragen zorgzame gemeenschappen in toenemende mate bij aan de totstandkoming van de betere wereld zoals de VN dat tien jaar geleden definieerde. Eind 2020 waren er ongeveer 1500 dorps- en wijkinitiatieven die zich bezighouden met welzijn, zorg en wonen. Een verdubbeling van het aantal in 2012. Hoeveel het er nu zijn, is nog onbekend. Zeker is wel dat de groei geenszins is gestopt.
De beweging van onderaf wordt gedwarsboomd door het systeem
Impuls Zorgzame Gemeenschappen stimuleert de professionaliteit van dorps- en wijkinitiatieven. Jan Smelik van Nederland Zorgt Voor Elkaar (NLZVE) ziet dat als inspelen op het ontstaan van een nieuwe maatschappelijke factor van betekenis. De coördinator van het landelijk netwerk van bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorg noemt het prachtig dat bewoners de verantwoordelijkheid nemen voor de sociale samenhang en onderlinge zorg en ondersteuning in hun wijk.
De beweging van onderaf wordt gedwarsboomd door het systeem. In de bundel Zorgzame Buurten, waarvan Smelik een van de samenstellers is, staan vijftien verschillende verhalen over de onmisbaarheid van zorgzame gemeenschappen voor een toekomstbestendige ouderenzorg. Maar ze verhalen ook over wetgeving en bureaucratie die hoge hindernissen opwerpen. Er valt, zo luidt de conclusie van de samenstellers van de bundel, politiek en bestuurlijk nog wel enig werk te verrichten.
Guerrilla
Guerrilla Gardeners in Bunnik is een bewonersinitiatief dat zich ondanks procedurele en bureaucratisch barrières niet laat ontmoedigen. De tuinmannen en tuinvrouwen van dit initiatief zorgen voor meer groen in de wijk. Dat doen ze door gezamenlijk geveltuinen aan te leggen, boomspiegels op te fleuren en bloemen te planten.
Hoewel het woord guerrilla doet vermoeden, dat we hier te maken hebben met hoveniers die gewapenderhand zaken naar hun hand willen zetten, tracht Guerrilla Gardeners vooral verbindingen tot stand te brengen. Samen met wijkbewoners wil ze de band tussen mens en natuur en tussen mensen onderling verbeteren.
Voor de ontwikkeling van een onlinetraining, heeft Guerrilla Gardeners 2500 euro van Impuls Zorgzame Gemeenschappen gekregen. Met die training wil Guerrilla Gardeners meer bewoners bereiken om samen de buurt te vergroenen en tegelijkertijd lokaal vorm geven aan een zorgzame samenleving.
Jan van Dam is freelancejournalist
Noten:
[i] Initiatieven die in aanmerking willen komen voor een donatie van Impuls Zorgzame Gemeenschappen, kunnen in een tweede ronde een aanvraag indienen. Dat kan vanaf maandag 23 juni 10.00 uur tot maandag 30 juni 10.00 uur.
Foto: Eden Project Communities (Flickr Creative Commons)