Al ruim 45 jaar lees ik ’s ochtends als eerste het lokale dagblad. Dat ritueel begon ik als kind ergens tussen mijn tiende en twaalfde jaar in Tilburg. Ik haalde toen het Nieuwsblad van het Zuiden uit de bus en las het liggend op de grond. Dat was nog in het grote folie-formaat. Ik had daarvoor de tijd, totdat mijn vader vond dat hij aan de beurt was.
Springlevend ochtendritueel
Mijn ochtendritueel is sindsdien niet fundamenteel gewijzigd; wel zit ik inmiddels gewoon aan de ontbijttafel. Een ritueel dat begon met het Nieuwsblad van het Zuiden, werd vervolgd met onder meer Brabants Dagblad, de Haagsche Courant en het Dagblad Kennemerland en anno 2017 nog altijd springlevend is met het Haarlems Dagblad. De regionale krant heeft mijn interesse gewekt voor de lokale politiek. Ik mag dan niet van krantenjongen tot miljonair zijn uitgegroeid, maar ben wel burgemeester van Haarlemmermeer geworden.
Het belang van regionale kranten voor de lokale politiek en democratie staat voor mij al 45 jaar buiten kijf. Daarom ook vind ik de actuele bezuinigingen bij de Telegraaf Media Groep - die ten koste dreigen te gaan van onder meer Haarlems Dagblad - uitermate verontrustend. En bedreigend voor de lokale democratie.
De gemeente Haarlemmermeer kent van oudsher een rijkgeschakeerd medialandschap. Van Haarlems Dagblad tot Nieuwsblad Haarlemmermeer, van RTVNH tot Meerradio en van Witte Weekblad en HC Nieuws tot - in sommige delen van de polder - Westerpost of Kanaalgraver. Media in alle soorten en maten. Journalistieke pluriformiteit in optima forma. Geen luxe, maar een randvoorwaarde voor een vitale lokale democratie.
Dreigende kaalslag in medialandschap
De laatste maanden wordt er flink gezwaaid met het kapmes in het medialandschap en er lijkt een kaalslag op gang te komen. Nieuwsblad Haarlemmermeer is opgehouden te bestaan en nu ligt zelfs ‘ons’ enige echte dagblad, het Haarlems Dagblad, op apegapen.
Want de TMG-directie is van plan het bezuinigingsmes zo diep in de redactie van haar regionale kranten te zetten, dat de redacteuren vrezen dat onvoldoende slagkracht resteert om de vereiste kwaliteit te kunnen blijven bieden. Zo verwordt de waakhond tot een tandeloos keffertje. Sterker nog, lezers en redactie vragen zich af of deze bezuinigingsronde, bepaald niet de eerste in het bestaan van de oudste krant van Nederland, de doodsteek betekent.
Onvoldoende compensatie van social media
Het dreigende verlies van Haarlems Dagblad wordt wat mij betreft niet gecompenseerd door social media. Op Facebook-pagina’s voeren inwoners actie of vragen aandacht voor kwesties in hun dorp of wijk en ook op Twitter is dat het geval. Social media zijn zeker een aanwinst, maar de posts en likes die daar worden geplaatst, zijn niet het product van onafhankelijke verslaggeving met toepassing van het principe van hoor en wederhoor. Ze missen daarom veelal de balans die wél in een goede journalistieke productie is aangebracht. Journalistiek is een vak waarvoor niet voor niets opleidingen bestaan.
Aderlating voor democratie en samenleving
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft versterking en vitalisering van de lokale democratie tot een van de drie topprioriteiten voor een nieuw kabinet benoemd. Daarbij moét aandacht worden besteed aan de cruciale rol van de media.
Immers, een sterke en open democratie heeft een kritische en pluriforme pers als waakhond nodig. Een kapot bezuinigd Haarlems Dagblad betekent een enorme aderlating voor de lokale democratie én voor de lokale samenleving. Want een regionaal dagblad als het Haarlems Dagblad is niet alleen maar waakhond van de democratie. Ze doet nog veel meer: ze informeert, amuseert, ergert, brengt kunst en sport, schokt, stemt tot nadenken, wekt lachlust op, houdt een spiegel voor, ontroert en verbindt.
Bezuiniging moet van tafel
Langs deze weg dring ik er bij de directie van de TMG op aan om de maatschappelijke functie van haar regionale dagbladen veel zwaarder mee te laten wegen dat ze tot nu heeft gedaan. Als trouwe lezer, als burgemeester van Haarlemmermeer en als VNG-bestuurder wil ik graag meedenken en meepraten over manieren die de regionale pers in het algemeen en Haarlems Dagblad in het bijzonder in staat stellen hun belangrijke rol te blijven vervullen. Dat heeft echter alleen zin als het bezuinigingsmes van tafel gaat.
Theo Weterings is burgemeester van de Gemeente Haarlemmermeer. Dit artikel is een lichte bewerkte versie van Weterings’ Open Brief in het Haarlems Dagblad dat eerder werd gepubliceerd.
Foto: Elvin (Flickr Creative Commons)