Het voorrecht zo nu en dan achter de voordeur te kijken is niet alleen hulpverleners toebedeeld. Ook als verslaggever kom je regelmatig bij de mensen thuis. Al is het vaak in de slipstream van diezelfde hulpverleners.
Afgelopen maand leverde het weer twee interessante inkijkjes op. In de Delftse wijk Tanthof zag ik Maud Godie in actie, de ouderenmakelaar van woningcorporatie Vidomes. Zij was uitgenodigd door mevrouw Mahes, een gepensioneerde schooljuf met reuma. Mevrouw Mahes kan de tuin van haar ruimte gezinswoning niet meer goed onderhouden en overweegt te verhuizen. Maar tegen het verhuizen zelf ziet ze huizenhoog op.
Godie voerde een uitgebreid gesprek, hielp mevrouw Mahes op weg met alle praktische zaken die er bij het vinden van een nieuwe huurwoning komen kijken. En nu gaat de makelaar actief op zoek naar een geschikte woning voor Mahes. Zodat ze hopelijk binnenkort niet meer over haar tuin hoeft in te zitten.
Met haar keukentafelgesprekken heeft Godie de afgelopen twee jaar al honderd oudere bewoners helpen verhuizen van hun gezinswoning naar een kleiner appartement. Zo bereikt ze op zeer kleine schaal wat de politiek zo graag wil: ze helpt ouderen aan huizen waar ze zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Daarnaast brengt Godie de doorstroming op gang. Jonge gezinnen staan te trappelen om hun intrek te nemen in de woningen die door haar bemiddeling vrijkomen.
En intussen verdient de ouderenmakelaar zichzelf ook nog eens ruimschoots terug voor de corporatie. Want zodra een oudere huurder uit een gezinswoning verhuist, kan die doorgaans voor een hoger bedrag verhuurd worden aan de nieuwe bewoners.
In Dennenrust waren de bewoners danig van de leg
Het andere bezoek was een week eerder. Bij Dennenrust, een verzorgingstehuis dat verscholen ligt tussen de bossen rondom Wageningen. Van oorsprong een plek waar Indische Nederlanders hun laatste dagen sleten, maar sinds twee jaar het domein van een groep oudere Jehova’s getuigen. De aanleiding voor het bezoek was een conflict tussen Jah-Jireh, de organisatie die wereldwijd tehuizen voor jehova’s runt, en de burgemeester van Wageningen.
De burgervader stelt namelijk dat bijna de helft van de bewoners ‘illegaal’ in Dennenrust zit. Zij beschikken niet over het ‘Zorg Zwaarte Pakket 4’, dat sinds dit jaar nodig is om een door het rijk betaald verblijf in het verzorgingstehuis te krijgen. Daardoor zijn die mensen in feite gewoon ‘huurders’ in het gebouw, en dat verdraagt zich niet met het bestemmingsplan.
In Dennenrust waren de bewoners danig van de leg door alle onzekerheid. Zielig en bovendien doodzonde, want wat er in het tehuis gebeurt is bijzonder. Door de grote hoeveelheden vrijwilligers en ook door de inzet van nog enigszins vitale bewoners lukt het om niet al te hoge huren te vragen voor de appartementen in het complex.
Daarmee is Dennenrust een voorbeeld voor honderden andere verzorgingshuizen in het land. Door de nieuwe indicatiestelling kampen immers steeds meer bejaardentehuizen met leegstand en dreigen er financiële problemen. En dat terwijl er tegelijkertijd een gebrek is aan huizen waar ouderen tot op hogere leeftijd zelfstandig kunnen blijven wonen.
Betrokken mensen moeten de steun krijgen die ze verdienen
Ik ken de alarmerende rapporten en persberichten van koepelorganisaties over de enorme donderwolken die er boven de ouderenzorg samenpakken. Maar de twee bezoeken maakten me optimistisch dat het wel eens kan meevallen. Er zijn genoeg betrokken mensen die met hun boerenverstand oplossingen vinden voor de nieuwe situatie.
Tegelijkertijd was het een belangrijke waarschuwing. Want die betrokken mensen moeten dan wel de steun krijgen die ze verdienen. Wanneer bestuurders en wetshandhavers zich zo opstellen als de burgemeester van Wageningen, drukken zij elk positief initiatief de kop in. Dan moet de hele hervorming van de ouderenhuisvesting wel op een debacle uitdraaien.
Tjerk Gualthérie van Weezel is economieredacteur bij de Volkskrant. Dit artikel verscheen als column in het nieuwe Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken.
Foto: Bas Bogers