In memoriam Margot Scholte (1963-2020)

‘The opposite of love is not hate. It’s indifference. The opposite of art is not ugliness, it’s indifference. The opposite of faith is not heresy, it’s indifference. And the opposite of life is not death, it’s indifference’

Met dit citaat van Elie Wiesel markeerde Margot Scholte in haar lectorale rede bij de installatie van haar lectoraat Maatschappelijk Werk haar visie op het wezen van sociaal werk. Het citaat pakt ook het wezen van Margot in haar werk en in haar leven.

Margot Scholte overleed op donderdag 3 september, nadat ze als ‘evenwichtskunstenaar’ bijna acht jaar met uitgezaaide borstkanker haar leven telkens weer opnieuw betekenis wist te geven. Dat deed ze in haar persoonlijk leven met haar partner Karel, en hun hondje Dapper (what’s in a name…), maar dat deed ze ook met en voor professionals in het sociaal domein.

De betekenis van Margot voor het maatschappelijk werk en sociaal werk kan moeilijk onderschat worden. Opgeleid als klinisch psycholoog met een specialisatie in de gerontologie, werkte ze bij de Hogeschool Windesheim, voordat ze de sprong maakte naar het Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn/NIZW. Daar zorgde ze, onder andere met Geert van der Laan, de eerste hoogleraar Maatschappelijk Werk, voor een radicale professionalisering van het maatschappelijk werk. Te beginnen bij het ontwikkelen van intake- en signaleringsmethodieken. Tegelijkertijd werkte ze samen met het beroepenveld aan een visie op de plaats en positie van het maatschappelijk en sociaal werk. Dat zou altijd scherp en betrokken moeten zijn op de sociale kwesties. Praktisch alle maatschappelijk werkers in Nederland zijn opgegroeid met de methodieken die Margot Scholte ontwikkelde.

Vanaf 2007 zette ze haar scherpe denkkracht en haar ongeëvenaarde eigenwijsheid in bij Movisie en bij haar lectoraat Maatschappelijk Werk bij de Hogeschool Inholland. Dat resulteerde onder andere in het landelijk programma Sociaal Werk in de Wijk en in een radicaal pleidooi voor een meer generalistische invulling van sociaal werk. Haar pleidooi vond weerklank in de landelijke beroepsprofielen en in het werkveld.

Margot Scholte vervulde daarnaast tal van rollen in het sociaal domein. Zo was ze onder andere vanaf 2000 ruim tien jaar hoofdredacteur van Maatwerk (de voorloper van het huidige Vakblad Sociaal Werk), was ze lid van de Wetenschappelijke Adviesraad van de NVMW, lid van het presidium van het lectorenplatform zorg en welzijn/sociaal werk en voorzitter van het COOAB (Coördinerend Orgaan Opleidingen Agogische Beroepen in de GGZ).

Ook na haar afscheid van haar lectoraat en Movisie kon en wilde Margot niet onverschillig blijven. Ze was de aanjager achter de publicatie De Brede Basis van Sociaal Werk (Coutinho, 2019) en verzorgde in 2019 de Marie Kamphuis lezing met een gedreven pleidooi voor het structureel aanpakken van sociale problemen door het sociaal werk (het door haar gemunte begrip ‘structuraliseren’).

In 2013 werd Margot benoemd tot erelid van de NVMW, de Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werk (en nu de BPSW, de Beroepsvereniging van Professionals in Sociaal Werk). Terecht. Ze droeg bij aan betekenisvol, en professioneel sociaal werk dat nooit onverschillig mag staan tegenover sociale vraagstukken. Een onvergetelijke nalatenschap.

Namens de familie, Karel Pagrach.
Namens collegae en oud-collegae, Ard Sprinkhuizen, Lia van Doorn.

Kijk hier voor het condoleanceregister. Margot Scholte is opgenomen in het biografisch portaal van de canon sociaal werk.