Occupy moet zich niet beperken tot kleine doelen

De Occupybeweging is een fantastische beweging die ervoor heeft gekozen het gevecht aan te gaan met de sterkste economische en politieke krachten op de planeet. Dat is beangstigend. Maar het gaat om het veranderen van de onderliggende waarden  die onze samenleving regeren, aldus Naomi Klein.

Als er één ding is dat ik weet, dan is het dat 1 procent van de bevolking van een crisis houdt. Als mensen in paniek raken, wanhopig zijn en niemand lijkt te weten hoe het verder moet, dan is dat het ideale moment om een wensenlijst erdoor te drukken die het bedrijfsleven behaagt: privatiseren van onderwijs en sociale zekerheid, snijden in openbare diensten, het wegwerken van de laatste beperkingen op de macht van het bedrijfsleven. Midden in economische crises is dit over de hele wereld gebeurd.

En er is maar één ding dat deze tactiek kan blokkeren, en gelukkig is dat een heel groot ding: de andere 99 procent. Die 99 procent kan de straten van Madison naar Madrid overnemen om te zeggen: ‘Nee. Wij zullen niet betalen voor uw crisis.’ Deze slogan begon in Italië in 2008. Hij waaide over naar Griekenland en Frankrijk en Ierland, en tenslotte heeft hij zijn weg gevonden naar de vierkante mijl hier, waar de crisis begon.

‘Waarom protesteren ze?’, vragen de experts verbijsterd op tv. Ondertussen vraagt de rest van de wereld: ‘Waar waren jullie al die tijd?’. ‘We vroegen ons al af wanneer jullie op zouden komen dagen’. En de meesten van ons zeggen: ‘Welkom’.

Verschillen met 1999
Veel mensen hebben parallellen getrokken tussen het bezetten van Wall Street nu en het zogenaamde anti-globalistische protest dat in1999 inSeattle (tijdens de WTO-top, red.) om de aandacht van de wereld vroeg. Dat was de laatste keer dat een wereldwijde, door jongeren geleide, gedecentraliseerde beweging zich richtte tegen de macht van het bedrijfsleven. En ik ben er trots op dat ik deelnam aan wat we toen ‘de beweging der bewegingen’ noemden.

Maar er zijn belangrijke verschillen tussen Seattle en nu. Zo kozen we toen toppen als onze doelen: van de Wereldhandelsorganisatie, het Internationaal Monetair Fonds, de G8. Maar toppen zijn van voorbijgaande aard, ze duren slechts een week. Dat maakte ons ook van voorbijgaande aard. We verschenen, grepen het wereldnieuws, en verdwenen. En in de waanzin van hyper-patriottisme en militarisme die op de aanvallen van 9/11 volgden, was het gemakkelijk om ons volledig weg te vagen, althans in Noord-Amerika.

De Occupybeweging van Wall Street aan de andere kant heeft voor een vast doel gekozen, en heeft niet voor een einddatum gekozen. Dat is verstandig. Alleen als je blijft zitten, groeien je wortels. Dit is cruciaal. Het is een kenmerk van dit informatietijdperk dat veel bewegingen opbloeien als in de lente, maar al snel weer afsterven. Dat komt omdat ze geen wortels hebben, geen lange termijnplannen om zichzelf goed te onderhouden. Dus als het gaat stormen, worden ze weggespoeld.

Horizontale organisatie en diep gewortelde democratie is prachtig. Maar deze principes zijn compatibel aan het harde werk van het bouwen van structuren en instellingen die stevig genoeg zijn om vooruit de stormen. Ik heb veel vertrouwen dat dit zal gebeuren.

Er is nog iets dat deze beweging goed doet: u heeft zich gecommitteerd aan geweldloosheid. U heeft geweigerd om de media van beelden te voorzien van gebroken ramen en straatgevechten. En die enorme discipline heeft ertoe geleid dat u zich niet heeft laten provoceren door het politiegeweld. Ondertussen groeit en groeit de steun voor deze beweging, en groeit ook de wijsheid.

Maar het grootste verschil met 1999 is dat toen het kapitalisme op zijn hoogtepunt was van een waanzinnige economische boom. De werkloosheid was laag, de aandelenportefeuilles stonden bol. De media waren dronken van het gemakkelijke geld. Alles draaide toen om het opstarten van bedrijven in plaats van om faillissementen.

Het lijkt of er geen rijke landen meer zijn, alleen rijke mensen
Wij wezen toen op de prijs van liberalisering. Dat het schadelijk was voor de arbeidsvoorwaarden, voor het milieu. Bedrijven werden machtiger dan regeringen en dat beschadigde onze democratieën. Maar om eerlijk te zijn, was dat een moeilijk boodschap in een tijd dat de economie, gebaseerd op een systeem van hebzucht, voortdenderde.

Tien jaar later lijkt het alsof er geen rijke landen meer zijn. Alleen een heleboel rijke mensen. Mensen die rijk zijn geworden door plundering van de openbare rijkdom en de uitputbare natuurlijke hulpbronnen in de wereld. Vandaag kan iedereen zien dat het systeem zeer onrechtvaardig is en uit de hand loopt. Ongebreidelde hebzucht heeft de wereldeconomie uit het lood geslagen, en de natuurlijke wereld ook. We zijn onze oceanen aan het overbevissen, vervuilen ons water met diepzeeboringen, wenden ons tot de smerigste vormen van energieverbruik. En de atmosfeer kan de hoeveelheid CO2 niet absorberen die we erin blazen, waarmee we een gevaarlijke opwarming creëren. De nieuwe normaalsituatie is: economische en ecologische rampen.

We weten allemaal dat de wereld op zijn kop staat
Dit zijn de feiten. Ze zijn zo flagrant, zo vanzelfsprekend, dat het een stuk makkelijker is om verbinding te maken met het publiek dan het in 1999 was, en om snel een beweging op te bouwen.

We weten allemaal, of in ieder voelen we dat, dat de wereld op zijn kop staat. We doen alsof er geen einde is aan de hoeveelheid eindige fossiele brandstoffen, en aan de atmosfeer om hun uitstoot te absorberen. En we doen alsof er strikte en niet verschuifbare grenzen zijn aan de financiële middelen die nodig zijn om het soort samenleving te bouwen dat we nodig hebben.

De taak van onze tijd is om dit idee van valse schaarste aan de kaak te stellen. Erop te staan dat we ons kunnen veroorloven om een fatsoenlijke, inclusieve maatschappij op te bouwen, terwijl we tegelijkertijd de echte beperkingen aan wat de aarde aankan respecteren.

Deze keer hebben we kans om te slagen. En dan heb ik het niet over het reguleren van de banken en het verhogen van belastingen voor de rijken, al is dat ook belangrijk. Ik heb het over het veranderen van de onderliggende waarden die onze samenleving regeren. Dat is moeilijk om in een media-vriendelijke vraag te gieten, en het is ook moeilijk om erachter te komen hoe dit te doen. Maar daarom is het niet minder urgent.

Beangstigend gevecht
We hebben gekozen voor een gevecht met de meest krachtige economische en politieke krachten op de planeet. Dat is beangstigend. En als deze beweging groeit in kracht, zal dat nog beangstigender worden. Wees altijd bewust dat er de verleiding zal zijn om over te schakelen naar kleinere doelen. Uiteindelijk is dat gevecht makkelijker te winnen.

Geef niet toe aan die verleiding. Laten we deze prachtige beweging behandelen alsof ze de belangrijkste zaak van de wereld is. Want dat is ze. Dat is ze echt.

Dit is een ingekorte bewerking van de speech die Naomi Klein vorige maand hield voor de betogers van de Occupybeweging bij Wall Street. Naomi Klein is een Canadese journaliste, publiciste en activist en schreef onder meer 'No Logo' en 'De shockdoctrine. De opkomst van rampenkapitalisme'.

 

Video: Occupy Beursplein, 15 oktober 2011. Camera en montage: Myrthe Verweij.

Dit artikel is 2301 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (2)

  1. Van Arabische naar Mondiale Lente.

    Met Naomi ben ik het eens dat we deze keer kans van slagen hebben. Om die kans te benutten zullen wij ons wel moeten realiseren dat de Occupy-beweging niet alleen voortkomt uit de Arabische Lente, maar er bovendien het mondiale sluitstuk van is. Vandaar dat de Mondiale Lente op het punt staat uit te breken. Daarvoor is alleen nog nodig het besef dat de wereld niet geteisterd wordt door een financiële maar door een existentiële crisis. Een bestaanscrisis, die het leven op aarde in al zijn facetten (materieel zowel als immaterieel) ernstig bedreigd, dus ons aller (voort-)bestaan in de waagschaal stelt.
    Om dit alomvattende gevaar gezamenlijk het hoofd te bieden, niet alleen in ons eigen belang maar met name in dat van onze eerste zorg: “Ons nageslacht”, zullen wij ons (als mensheid) dan ook moeten beraden over een mondiaal beleid op existentiële grondslag.
    Voor dat mondiale beraad leent zich de VN en voor de existentiële beleidsgrondslag de gedachte van de aarde als een levend organisme. Een levende totaliteit die ondanks haar hoge leeftijd nog steeds niet heeft ingeboet aan levenskracht en daarmee aan het (voort-)brengen van nieuw leven. Kortom, een giga-moeder waar de mens niet boven staat – als ware hij de schepper ervan – maar een onlosmakelijk deeltje van is, gelijk elke cel in ons eigen lichaam.
    Het instandhouden van die organische eenheid, ook wel adequaat beheer of goed rentmeesterschap genoemd, is begrijpelijkerwijs de gezamenlijke verantwoordelijkheid van ons allemaal – als mensheid – en vraagt zodoende om een mondiale aanpak. Voor wie daar oog voor heeft, is de mogelijkheid daartoe levensgroot aanwezig.
    Mocht namelijk het ‘moeder aarde idee’ wetenschappelijk onderbouwd kunnen worden, dan ligt het in de lijn der verwachting dat de politiek het op zeker moment wereldwijd zal aanvaarden als alomvattende grondslag van het beleid, dus als bruikbaar alternatief voor de gangbare financiële. Een redelijk alternatief, omdat het naadloos aansluit bij onze mondialiserende tijdgeest, die (als geest) niet te kapitaliseren is en ongemerkt (de geest eigen) verwijst naar mondiale eenheid. Deze zal begrijpelijkerwijs het einde betekenen van de verdeeldheid zaaiende religieuze en ideologische beleidsgrondslagen, zonder afbreuk te doen aan de intrinsieke waarde van welke religie en ideologie dan ook. Alleen als overkoepelende beleidsgrondslag schieten zij stuk voor stuk tekort om de wereldcrisis het hoofd te bieden, beleidsmatig gesproken.
    Kortom, het ligt in de lijn der verwachting dat de wetenschappelijke onderbouwing van het ‘moeder aarde idee’, uiteindelijk zijn leiden tot de afschaffing van zowel het dictatoriale parlementaire (wie regeert dicteert) als het dictatoriale monetaire (wie betaalt bepaalt) systeem, ten gunste van een alomvattend democratisch bestel. Een mondiaal eenheidsbestel dat niemand tekort doet en zodoende geen bedreiging vormt voor welke levens- en/of wereldbeschouwelijke overtuiging dan ook. Met als resultaat dat het geen angst maar enkel vertrouwen inboezemt, wat toch de voorwaarde is voor de totstandkoming van een vruchtbaar beleid.
    Het is dit vertrouwen dat de weg vrijmaakt voor bovengenoemd hoopgevend VN-beraad, ter verwerkelijking van een mondiaal (vredes-)beleid onder VN-vlag. Daarvoor zal onze volkerenorganisatie wel eerst omgebouwd moet worden van een organisatie van regeringen, die primair hun eigen of nationale belangen nastreven, tot een mondiaal beleidsorgaan met bovennationale bevoegdheden, dat primair staat voor het mondiaal of algemeen belang. Voor die broodnodige ombouw leent zich het slapende artikel 109 van het Handvest, dat spreekt van een algemene conferentie van lidstaten met als doel de herziening van het Handvest. Het tot leven roepen van dit artikel is ‘dé’ kans voor de slaapzak-activisten van de wereldomvattende Occupy-beweging, om hun ongrijpbare ideële beweging dé richting te geven die leidt naar de beoogde eerlijke wereld. De mondiale samenleving die niet langer wordt voortgedreven door gekunstelde financiële en partijpolitieke krachten, maar drijft op het ideaal van ‘power to the people’.
    Daarvoor zal enkel het Handvest herzien moeten worden. Daarbij moet allereerst gedacht worden aan de opheffing van de dictatoriale (vetorecht) Veiligheidsraad, met de gelijktijdige overheveling van zijn primaire taak (de handhaving van de internationale vrede en veiligheid) naar de Algemene Vergadering. Daardoor kan dit orgaan zich ontwikkelen van een ongeloofwaardig mondiaal praatcollege tot een gezaghebbend wereldforum. Een mondiale werkgroep deskundigen van diverse pluimage, die naast hun intellect begiftigd zijn met een feilloos gevoel voor rechtvaardigheid en daarmee voor het algemeen belang. Daardoor zijn zij in staat om – op basis van de alom onderschreven mensenrechten en onze fenomenale know how op elk terrein – met elkaar een mondiaal lange termijn beleid uit te stippelen waarmee de wereldproblemen en de daarmee gepaard gaande schrijnende onrechtvaardigheden effectief en duurzaam bestreden kunnen worden.
    De democratie in optima forma, waarvan de mondiale rechtsstaat de keerzijde is. Met elkaar vormen zij de democratische rechtsorde die te beschouwen is als de beleidsmatige vertaling van ‘het gemeenschappelijk door alle volkeren en alle naties te bereiken ideaal’, zoals wij ons dat ten doel hebben gesteld bij de proclamatie van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens op 10 december 1948, als reactie op de gruwelen van WO-II.

  2. Nog steeds is mij niet duidelijk wat de doelstelling is van Occupy. Tegen het kapitalisme en tegen het bedrijfsleven. Maar waar staan ze wel voor? Ik ben benieuwd hoe een wereld er nu in de ogen van occupy uit zou moeten zien.
    Vragen die ik daarnaast heb zijn bijvoorbeeld;
    Vind occupy (of een deelnemer) het bijvoorbeeld goed dat iemand, iemand anders ergens toe zou kunnen dwingen? Of zijn ze juist voor vrijheid?
    Misschien dat iemand mij dat uit kan leggen. Ik ben gewoon erg benieuwd naar de filosofie erachter.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.