Creëer eenvoudiger functies voor Wajongers

De kabinetsvoornemens om jongeren met een beperking aan het werk te helpen schieten tekort, net als het invoeren van een quotum of het idee om werkgevers kennis laten maken met Wajongers. Beter is het om bestaande functies op te splitsen ten behoeve van Wajongers.

Het kabinet gaat er van uit dat jongeren met een beperking zijn te prikkelen tot werk, zeker wanneer arbeid schaarser wordt zoals de verwachting is. Dit is echter een simplificatie van de werkelijkheid en niet gestoeld op enig bewijs. Het is nu juist evident dat een krappe arbeidsmarkt eerder leidt tot een afname van de arbeidsparticipatiegraad van mensen met een beperking. Prikkels werken slechts als iemand de vrijheid heeft om te handelen en zijn probleem op te lossen. Maar omdat er aan de arbeidsmarkt niets veranderd en de mogelijkheden om te werken niet worden vergroot werken prikkels niet. Integendeel: jongeren met een beperking worden gedesillusioneerd omdat zij door de prikkels gestraft worden voor iets dat zij niet kunnen beïnvloeden. Omdat de overheid niets aan de arbeidsmarkt probeert te veranderen, richten de ogen zich nu op de werkgever.

Een van de problemen is dat veel werkgevers wel bereid zijn om jongeren met een beperking aan te nemen, maar daarbij geen risico’s willen lopen. In de praktijk blijkt dat de kans op een duurzame arbeidsrelatie voor jongeren met een beperking klein is, mede omdat werkgevers aangeven de overheid niet te vertrouwen omdat deze steeds maar meer regels verandert. Werkgevers zijn bang dat hierdoor risico’s die nu collectief gedragen worden en dus niet bij hen worden neergelegd, over enkele jaren toch weer op hun bord terecht komen.

Huidige werk past Wajongers niet
Het grootste probleem is waarschijnlijk dat het werk zoals wij het kennen, zoals dat in de afgelopen decennia vorm heeft gekregen, in mindere mate passend is voor een groot deel van de jongeren met een beperking. Functies worden steeds meer gekenmerkt door hogere functie-eisen, meer verantwoordelijkheid en hogere werkdruk. Daarnaast wordt het werk vaker gedaan in teams, waardoor werknemers allround moeten zijn en in staat moeten zijn om samen te werken en hun werkzaamheden af te stemmen op anderen. Ook zogenaamde eenvoudige arbeid is in de afgelopen jaren gecompliceerder geworden (hogere productiedruk, complexere machines), waardoor ook deze functies vaak ongeschikt zijn geworden voor jongeren met een verstandelijke of psychische beperking.

Het invoeren van een quotumverplichting, zoals Job Cohen voorstelt, noch de toegenomen bereidheid van werkgevers, noch het beter kennismaken van werkgevers met werknemers met een arbeidsbeperking zal voor dit laatste een oplossing bieden.

Er moeten nieuwe functies gecreëerd worden
Het is daarom noodzakelijk dat er functies gecreëerd worden middels het opsplitsen van bestaande functies. Door een opsplitsing kan er beter gebruik worden gemaakt van de deskundigheid van hoger geschoolde medewerkers en kunnen meer eenvoudige werkzaamheden uitgevoerd worden door mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Een dergelijke oplossing is kosteneffectief en leidt tot een vraag op de arbeidsmarkt die een betere afspiegeling is van de diversiteit in het aanbod. Grootschalige nieuwe vormen van functiedifferentiatie vinden al plaats in de gezondheidszorg (Slotervaart Ziekenhuis), maar ook in de procesindustrie (NXP).

Om de arbeidsparticipatie van jongeren met een beperking te vergroten is dus een bredere maatschappelijke verandering noodzakelijk dan waarop het kabinetsbeleid, werkgevers of vakbeweging nu insteken.

Door Frans Nijhuis, bijzonder hoogleraar Inclusieve (Arbeids)organisatie aan Universiteit Maastricht.

Dit artikel is 3537 keer bekeken.

Reacties op dit artikel (1)

  1. Als Wajongster kan ik me hierin wel vinden. Ik wil van alles, kan veel maar pas moeilijk tot niet in een reguliere baan. Denk dat de huidige maatschappij juist werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en ziekte creeert. In een wat eenvoudigere samenleving kan iedereen zijn of haar steentje bijdragen en hoef je geen prikkels in te bouwen om iemand aan het werk te krijgen. Mensen met een arbeidsbeperking kunnen vaak juist slecht tegen prikkels.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.