door Laura Jansma
Zwanger zijn en bevallen geeft in de coronatijd extra zorgen. Voor zwangere nieuwkomers en vluchtelingen geldt dat des te meer. Zij zijn gebaat bij uitleg en begrip, maar de drempel om een professionele tolk in te schakelen is hoog.
Zwangere vrouwen en hun ongeboren kinderen lopen geen extra risico’s door het coronavirus, zegt het RIVM. Toch blijken veel vrouwen bang om op consult te komen of in het ziekenhuis te bevallen. Professionals uit de geboortezorg maken zich daar ongerust over. Deze ongerustheid heeft betrekking op alle zwangeren in Nederland, die zorg mijden uit angst voor corona.
‘Hoe schrijnend is dan de situatie van zwangeren die de Nederlandse taal nog niet goed spreken!’, zegt Simone Goosen, epidemioloog en specialist gezondheid vluchtelingen. Samen met jeugdarts Petra de Jong geeft zij vanuit de Johannes Wier Stichting voor gezondheidszorg & mensenrechten leiding aan de campagne ‘Taal mag toch geen obstakel zijn? Tolken terug in de zorg alstublieft’.
Antje Martje Bakker van Eerstelijns Verloskundigen Amsterdam Amstelland constateert: ‘Er zijn nu al cliënten die niet meer naar onze praktijken durven te komen, niet meer bellen bij klachten en niet meer naar het ziekenhuis willen voor de bevalling.’
In Leiden werd een Eritrese moeder van twee jonge kinderen dood gevonden, twee weken nadat ze was bevallen. Amy Welde Selase, co-begeleider Centering Pregnancy voor Eritrese vrouwen en tolk Tigrinya, maakt zich al weken ernstige zorgen over Eritrese vrouwen.
‘In onze WhatsApp-groep met 21 zwangeren en moeders bleek al snel dat er grote paniek heerst. Er gaan veel foutieve en tegenstrijdige berichten over corona rond. Ik ben in de afgelopen weken meermaals gebeld door vrouwen die aan het bevallen waren, maar zelfs dan niet wilden dat ik de verloskundige zou waarschuwen. Sommigen smeekten me om te wachten tot de baby er bijna was, om maar niet naar het ziekenhuis te hoeven gaan.’
De onterechte angst wegnemen om te voorkomen dat vrouwen zorg mijden en in een isolement terechtkomen kan volgens deskundigen alleen als je ze vanuit hun eigen taal en cultuur kunt benaderen.
Zwangere statushouders spreken vaak nog niet voldoende Nederlands. Waar ze normaal iemand meenemen die voor ze tolkt, moeten ze nu in hun eentje op controle komen. Heeft een zwangere klachten als verkoudheid, hoesten of koorts, dan mag ze niet naar de praktijk of het ziekenhuis komen. De verloskundige of gynaecoloog neemt dan telefonisch contact op.
Gynaecoloog Peggy van der Lans van de werkgroep Geboortezorg Asielzoekers: ‘Bij de huidige zorg op afstand bestaat het risico dat alarmsignalen worden gemist. Vanuit onze werkgroep benadrukken wij daarom deze adviezen aan professionals in de geboortezorg: Geef actief informatie in de eigen taal en herhaal dit; blijf gebruikmaken van professionele tolken; en neem geen genoegen met ‘no-show’ of voicemail.’
Van der Lans legt uit waarom juist de inzet van een professionele tolk gewenst is. ‘Een familielid of vriend die als tolk dient, neemt vaak de eigen angst mee in het gesprek en de vertaling. De professionele tolk is opgeleid om neutraal te tolken.’
Er is echter nogal een drempel voor het inzetten van tolken. Sinds 2012 komen de kosten van tolken voor eigen rekening van zorgverleners en zorginstellingen. Voor verloskundigen en kraamverzorgenden is een tolk onbetaalbaar, zij zien er daarom van af.
Verloskundigen en kraamverzorgenden doen daarom een oproep aan minister De Jonge en Zorgverzekeraars Nederland om een tolk te kunnen inschakelen.
Laura Jansma schrijft over geboortezorg & sociaal domein.
Foto: Caro Bonink.