Uit eerder onderzoek van Movisie blijkt dat een deel van de mensen die openlijk racistische uitspraken doen, vaak beredeneren dat zij zelf echte Nederlanders zijn en dat iedereen die een donkere huidskleur heeft, moslim is, of er uit ziet als een moslim, dat niet is. Het maakt daarbij niet uit waar deze mensen zijn geboren, of dat ze misschien zelfs al drie generaties in Nederland wonen. Het zijn en blijven mensen die ‘te gast’ zijn in de ogen van de mensen die wij spraken en die ‘gasten’ moeten zich aanpassen aan de échte Nederlanders. Deze groep mag volgens hen ook volgens hen niet zomaar alles; zij mogen bijvoorbeeld geen kritiek hebben op de Nederlandse samenleving; dat hoort immers niet bij een ‘gast’. ‘Zij’ hebben dus niet dezelfde rechten als ‘wij’. ‘Zij’ zijn dus eigenlijk een soort tweederangsburgers.
Etnisch profileren is niet onrechtmatig
De rechtbank stelt dat etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee niet onrechtmatig is. De redenering die wordt gegeven is dat huidskleur een objectieve aanwijzing kan zijn van iemands nationaliteit. Je mag dus iemand mede vanwege zijn of haar donkere huidskleur uit de rij halen op het vliegveld want die huidskleur is een aanwijzing dat deze persoon mogelijk geen Nederlander is. Een échte Nederlanders lijkt ook bij de rechtbank wit te zijn. En iedereen die niet wit is en voldoet aan bepaald profiel (bijvoorbeeld qua kleding, leeftijd, vlucht etc.) mag dus ook anders behandeld worden.
Het beeld van de Nederlander als wit klopt natuurlijk niet met de werkelijkheid. Miljoenen Nederlanders voldoen niet aan dit clichébeeld. En dat is niet gek want zoals beschreven wordt in het boek 'Vijf eeuwen migratie' van de historici Leo en Jan Lucassen, heeft Nederland een lange migratiegeschiedenis. Mensen uit de hele wereld komen al eeuwenlang in Nederland. En Nederlanders gaan zelf ook al eeuwenlang de hele wereld over. In 1667 veroverde Nederlanders Suriname en werd dit land bij Nederland gevoegd. De banden met Suriname gaan dus veel verder terug dan bijvoorbeeld die met Limburg; deze provincie kwam pas 200 jaar later bij Nederland. Toch krijgt bijvoorbeeld Perr Schuurs maar weinig te horen dat hij ‘terug moet naar waar hij vandaan komt’ maar kan Jeangu Macrooy de keren dat dit hem werd toegebeten waarschijnlijk niet meer tellen op één hand.
Er zijn zeker wel zaken die we kunnen beschouwen als typisch Nederlands, maar wit zijn is dat in ieder geval niet. Een mooier voorbeeld van iets dat écht Nederlands is, is onze grondwet waarvan het verbod op discriminatie het eerste artikel is. Laten we daar dan vooral naar gaan handelen.
Hanneke Felten, senior projectleider en onderzoeker Movisie
Foto: Bas Bogers (Straatfotografie.com)