Een mens heeft eten en drinken nodig. En een dak boven zijn hoofd. Er zijn veel definities van een menswaardig bestaan. Maar één ding is duidelijk. Zonder eigen plek, een veilige omgeving, gaat het niet.
Een huis biedt veiligheid en geborgenheid
Een woning is meer dan beschutting tegen regen en wind. Het is een thuis, biedt veiligheid en geborgenheid. Wie door betalingsproblemen zijn woning verliest, verliest een deel van zichzelf. Dat is schadelijk. Dat is duur. Dat is nutteloos. En dat is in bijna alle gevallen te voorkomen. Op naar nul uithuiszettingen dus.
Wanneer iemand zich meldt bij bijvoorbeeld een wijkteam, is de kans groot dat hij meer dan een probleem heeft. Niet altijd natuurlijk. Maar vaak spelen er ook zaken rondom werk, inkomen, gezondheid en wonen.
Sterker nog. Het lijkt me zeer waarschijnlijk dat een behoorlijk deel van de problemen waarmee onze jeugd kampt, rechtstreeks te herleiden zijn tot problemen op het gebied van bestaanszekerheid. Met andere woorden: als de absolute basis niet op orde is, ontstaan er ook andere problemen.
We moeten integraal kijken naar jeugdzorg
Wie mensen echt vooruit wil helpen, ook op het gebied van jeugdzorg, kan niet anders dan integraal kijken. Dus niet alleen naar het drukke gedrag van een kind. Maar ook naar bijvoorbeeld de stress die het hebben van schulden voor ouders met zich meebrengt. Wie doodsbang is dat er beslag gelegd wordt op de inboedel, of vreest uit huis te worden gezet, heeft tijdelijk misschien andere prioriteiten dan het bieden van structuur aan een lastige puber.
Wanneer ouders uit elkaar gaan, doet dat altijd pijn. Wanneer ze uit elkaar gaan met ruzie helemaal. En als ruziënde ouders wel hun relatie kunnen stoppen, maar noodgedwongen onder een dak moeten blijven wonen, wat doet dat dan met de kinderen?
Er zijn voorbeelden te over. Problemen op het gebied van inkomen, werk, wonen en gezondheid, hebben direct invloed op kinderen. Inzet op jeugdzorg zonder de achterliggende problemen aan te pakken is volgens mij volkomen zinloos.
Kinderen komen in de opvang wanneer ouders uit huis zijn gezet
Wie zijn huur niet kan betalen moet zijn huis uit. Veel gemeenten maken afspraken met woningbouwcorporaties om uithuiszettingen zoveel mogelijk te voorkomen. Het werkt niet altijd even goed. Maar gezinnen met kinderen zijn door de wet nog wel beschermd.
Toch komen nog steeds kinderen in de maatschappelijke opvang of jeugdinstelling, omdat de ouders uit hun (particulier gehuurde) huis zijn gezet. Dat is schadelijk. En dat is duur. Bovendien is het nutteloos. Want na verloop van tijd krijgen ze weer een woning toegewezen. Een woning die vergelijkbaar is met die waar ze zijn uitgezet.
Dat kan en moet anders
Dat kan en moet anders. Een tijdje geleden heb ik staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid door middel van een motie gevraagd in gesprek te gaan met de VNG, zodat alle gemeenten sluitende afspraken maken met woningbouwcorporaties.
Vorige maand heb ik aan minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport door middel van een andere motie gevraagd wat er nodig is om uithuiszettingen verder te voorkomen. En, mochten de extra diensten of begeleiding van de maatschappelijke opvang echt noodzakelijk zijn, deze dan bij mensen thuis te laten plaatsvinden. Maatschappelijke opvang in je eigen huis. Dat is pas omdenken.
Wie zijn hulp niet betaalt krijgt hulp van de gemeente
Hoe moeilijk kan het zijn? Wie om wat voor reden dan ook zijn huur niet betaalt krijgt direct hulp van de gemeente. En, mochten de problemen niet opgelost kunnen worden, dan wordt een soort ‘laatste kans curatele’ voorgesteld. Dan krijgt iemand in zijn huis begeleiding door de maatschappelijke opvang. En worden de financiën uit handen genomen. Het moet op die manier mogelijk zijn uithuiszettingen te voorkomen. Wie wil dat nu niet?
Want, nog afgezien van het maatschappelijk en menselijk leed, de kosten zijn enorm en nauwelijks te berekenen. De ontruiming kost geld, de maatschappelijke opvang kost geld, de zorgkosten die voortvloeien uit alle ellende kost geld. Geld dat beter besteed kan worden. In het bevorderen van bestaanszekerheid van mensen bijvoorbeeld.
Een actieplan voor nul uithuiszettingen
Vandaag, tijdens de behandeling van de begroting SZW, heb ik een motie ingediend die binnen afzienbare termijn zou moeten zorgen dat huisuitzettingen vanwege betalingsproblemen niet meer voor zullen komen.
Natuurlijk, wie echt weigert te betalen en niet meewerkt aan welke hulp of regeling dan ook, zal uiteindelijk op straat belanden. Maar het is onze dure plicht alles te doen om het zo ver niet te laten komen.
Als de motie wordt aangenomen ligt er een heldere opdracht voor staatssecretaris Van Ark en minister De Jonge. Een actieplan voor nul uithuiszettingen. Dat kan en dat moet.
René Peters is Tweede-Kamerlid van het CDA. Over de motie die hij indiende tegen huisuitzettingen wordt dinsdag 4 december in de Tweede Kamer, tijdens de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken en werkgelegenheid, gestemd.
Foto: Ritzo ten Cate (Flickr Creative Commons)