Er komen ‘denkers’ (Marcel Boogers, Jan Kees Helderman, Pieter Hilhorst, Jos van der Lans, Albert Jan Kruiter, Evelien Tonkens) ‘doeners’ (Tom van Yperen, Bianca den Outer, Niels Uenk, Tim Robbe) en ‘beslissers’ (Gerber van Nijerdaal, Janny Vissers, Erik Dannenberg) voorbij. Je weet razendsnel weer een beetje wat de stand van zaken is.
Echt een balans opmaken doet het boekje niet, wat jammer is omdat de conclusie zich nogal opdringt dat wat er goed gaat eerder ondanks het beleid is dan dankzij het beleid. De professionals zijn creatief genoeg en de cliënten weerbaar genoeg om te zorgen dat er regelmatig mooie nieuwe dingen ontstaan. En het denken over welzijn gaat absoluut een nieuwe kant op, daar laat geen enkel interview een misverstand over bestaan.
Maar of het verzet tegen bureaucratie en massief gelijkheidsdenken zich vertaalt in betere hulp is afhankelijk van gelukkige combinaties van sterke bestuurders, sterke uitvoerders en slimme adviseurs.
Rol van de gemeenteraad is zorgelijk
Omdat het geloof in learning by doing sterk is, is het verband tussen nieuwe wetgeving en nieuwe zorg & welzijn anekdotisch, versnipperd. Armoedebeleid en multiprobleem-gezinnen worden regelmatig genoemd als geslaagde voorbeelden. Maar door de interviews heen komt terug dat de rol van de gemeente en de gemeenteraad eerder zorgelijk dan hoopvol is, wegens gebrek aan middelen, kennis en ambitie; dat wijkteams het soms erg goed doen en soms erg slecht; dat de corporaties en verzekeraars zich weinig hoeven te committeren wegens gebrek aan wetgeving; dat het Rijk zich niet zo druk lijkt te maken om de gevolgen van de in gang gezette decentralisering.
Wat tussen de regels door helder wordt is dat de systematische kant aan het nieuwe lokale beleid ontbreekt. Waar wel of geen maatwerk wordt geboden, waar wel of geen democratie of tegenmacht wordt georganiseerd, waar wel of geen kennis georganiseerd en gedeeld moet worden – het is willekeurig en het ontbreekt aan een idee om daar aan te ontstijgen.
Gemiste kans als er niet massief gelobbyd wordt
Bij de verschillende politieke partijen zijn nu de programmacommissies aan het werk, op weg naar de Tweede Kamerverkiezingen. Het zou een gemiste kans voor de hele sector zijn wanneer er de komende maanden niet massief gelobbyd wordt. Met als inzet niet het armpje drukken over de juiste interpretatie van bestuurlijke vrijheid, waar men onder elkaar erg van geniet.
Maar wel: een cruciale 10.000 kilometerbeurt voor de lokale democratie. Die moet verwoord worden in termen van geld en niet in van filosofie, om zo duidelijk mogelijk te maken dat het om de publieke zaak gaat en niet om particuliere opvattingen. Dus 1) meer lokale en minder nationale belasting 2) meer en beter betaalde lokale volksvertegenwoordigers, 3) meer macht voor ambtenaren in inkoop en aansturing door wetgeving en training; 4) meer regionale onderzoekscentra.
De brief richting het parlement is hiermee klaar. Als de mensen uit het boekje van Loots en Peters die nog even ondertekenen, kan de lobby aan de slag.
Jasper Loots en Piet-Hein Peeters. 2020. Vijf jaar lokaal sociaal domein. Veel gedaan, te weinig bereikt. Uitgegeven in eigen beheer. 209 blz.
Foto: Tony Hand (Unsplash.com)