De verhalen staan niet op zichzelf. Seksueel geweld onder mannen komt het meest voor bij mannen die seks hebben met mannen, zo bleek al uit een publicatie van Rutgers (2019). Een kwart van hen heeft ervaringen met seksueel geweld. Bij hetero mannen is dit slechts 5%. Meestal ervaren homo en bi mannen seksueel geweld op jonge leeftijd (15-19 jaar), vaak rond hun coming out en buiten de context van een vaste relatie.
Een soort roofdier
Dat een man als een soort roofdier zijn ‘lustobject’ probeert te veroveren, zit helaas nog steeds ingebakken in onze cultuur. In onderzoek dat we jaren geleden deden onder jongeren, viel op dat jongens het idee hadden dat je als jongen geen grenzen behoort te hebben. ‘Jongens moeten altijd willen’. Ze dachten ook niet veel na over hun eigen grenzen. Ze waren met name bezig met ‘zo ver mogelijk’ te komen bij meisjes. Nu is dit onderzoek al jaren geleden, maar wij vermoeden dat dit nog steeds speelt: in 2018 kwam uit onderzoek van Rutgers naar voren dat seks hebben met name voor jongens statusverhogend werkt. Nu ging het in dit onderzoek met name om heteroseksuele jongens, maar voor jongens die zich aangetrokken voelen tot seksegenoten spelen normen over mannelijkheid ook een rol.
Grensoverschrijdend gedrag
In de docu ‘Acting straight’ vertellen dat homomannen bijvoorbeeld over de druk in de gayscene om ‘mannelijk’ over te komen. Niet vreemd, want ook homo en bi jongens en mannen zijn opgegroeid met stereotiepe denkbeelden over mannen en vrouwen. Gevolg is niet alleen de onzekerheid over het eigen lichaam bij homo en bi mannen, zoals onder meer naar voren komt in deze docu, maar mogelijk ook dat grensoverschrijdend gedrag als ‘normaal’ wordt gezien. We herkennen dat als LHBTI-personen in ons eigen leven. Simon: ‘In mijn jongere jaren heb ik dit soort dingen helaas ook ervaren en om me heen gezien. Ik heb daar toen weinig aanstoot aan genomen, omdat je het gevoel kreeg: zo gaat dat nou eenmaal’.
Het goede voorbeeld
De #Metoo beweging heeft duidelijk gemaakt dat heteromannen de grenzen van vrouwen moeten leren respecteren. Maar dat geldt dus ook voor mannen die vallen op mannen. Er spelen uiteraard meerdere factoren een rol in het seksueel grensoverschrijdend gedrag onder deze doelgroep (denk bijvoorbeeld aan gebrek aan rolmodellen of een gebrek aan acceptatie uit de omgeving), maar aandacht voor de opvattingen over ‘mannelijkheid’ is essentieel om niet uit het oog te verliezen. Wij verwachten dat het veranderen van het beeld rondom mannelijkheid er aan bijdraagt dat homo- en bi-mannen beter elkaars grenzen gaan respecteren en dit een duidelijker norm wordt.
Uiteindelijk gaat het om het creëren van een nieuwe aanspreekcultuur binnen de community, zoals gebeurde in de postcast De leeuw Lult. Daarin spreekt de ene oudere homo man (Richard Groenendijk) de andere homo man (Paul de Leeuw) aan op zijn seksueel getinte ‘grapje’ naar een jonge homo man. Groenendijk geeft hiermee precies het goede voorbeeld. Elkaar aanspreken wanneer je ziet dat gedrag over de grens gaat, is een effectieve manier om sociale normen te doen veranderen, zo blijkt uit eerder onderzoek op andere terreinen. Laten we die kennis inzetten om voor jongens en jonge mannen die op mannen vallen, een veilige omgeving te creëren waarin hun grenzen gerespecteerd worden.
Simon Timmerman, Hanneke Felten, René Broekroelofs - onderzoekers bij Movisie
Foto: Quinn Dombrovski (Flickr Creative Commons)