De prijs is voor ‘early career’ sociologen: sociologen die minder dan tien jaar geleden afgestudeerd of gepromoveerd zijn. De initiatiefnemers willen hiermee erkenning en stimulans geven aan jonge generaties, waarvoor de druk om zich te concentreren op puur academisch werk het grootst is. De prijs staat open voor alle sociologen: zij hoeven niet te werken op een universiteit. Wel gaat het om sociologen die zich vanuit hun rol als socioloog engageren.
16 inzendingen
Op onze oproep mochten we 16 prachtige inzendingen ontvangen van aanstormende sociologen die zich overtuigend engageren met ‘een publiek’: met laaggeletterden, gezinnen, schoonmakers, mensen met een beperking, in de bijstand, met een migratieachtergrond, huurders, ouderen, of een breder publiek. De vormen waarvan deze sociologen zich bedienden waren zeer gevarieerd: aansprekende essays, onderhoudende blogs, talloze lezingen, uiteenlopende publicaties en film. We denken dat we met de eerste aflevering van deze prijs een vliegende start maken en hopen de prijs nog vele jaren te mogen uitreiken.
Winnaar tilde discussie smart city naar hoger plan
De winnaar heeft de afgelopen jaren de discussie over de digitale samenleving, en met name over de smart city, naar een hoger plan getild. Dat deed ze met publicaties maar vooral via andere wegen. Ze maakte een originele, geestige en toch diepzinnige film. Daarin toont ze zich een bijzondere publieke socioloog: ze gaat wetenschappelijk te werk, zonder hautain te zijn; ze stelt gericht vragen, maar laat haar publiek zelf denken en ook terugpraten.
Ze stort zich op grotendeels onontgonnen terrein waar de meeste gewone mensen liever helemaal niet over nadenken. En ze zet nauwgezet een lampje op de mensen die de boot volledig dreigen te gaan missen. Ze betrekt hen ook consequent en actief bij een discussie die nu vooral nog door experts wordt gevoerd. Ze laat mensen nadenken zonder dat voor hen te doen.
Geen eenduidig statement
Het bleef niet bij de film. Ze reisde stad en land af om daarna discussies te voeren met ondernemers, beleidsmakers, hackers en vooral veel burgers. De documentaire heeft ook zijn weg gevonden in het onderwijs. Zo werd de film geen eenduidig statement naar de samenleving, maar een middel om met een grote verscheidenheid aan mensen in gesprek te raken.
Onze winnaar is ook oprichter van een stichting die de democratisering van de digitale samenleving wil bevorderen. Ze gaf computerles in buurtcentra en merkte hoe lastig het voor mensen is om technologische ontwikkelingen bij te benen. Om daar inzicht in te geven organiseerde ze workshops en lezingen om deelnemers bij te brengen hoe ze zich kunnen weren of roeren in een omgeving die steeds meer doortrokken is van sensors en datastromen.
Geëngageerd socioloog
De stichting is inmiddels uitgegroeid tot een netwerk van experts, activisten en ondernemers die zich inspannen voor het democratiseren van de digitale samenleving. De stichting werkt samen met organisaties als de VPRO en ontwikkelt een curriculum voor de Volksuniversiteit. Onze indruk is wel dat de stichting meer potentie heeft dan nu naar buiten komt.
Onze winnaar is dus het toonbeeld van een geëngageerd socioloog die zich op een originele manier met publieken verbindt. Zij maakt als geen ander duidelijk wat we met deze prijs voor ogen hebben.
We zijn dan ook zeer verguld de prijs te mogen uitreiken aan Dorien Zandbergen.
De jury: Marguerite van den Berg (universitair docent sociologie aan de Universiteit van Amsterdam), Rogier van Reekum (universitair docent sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en medeorganisator van de Dag van de Sociologie), Nanne Boonstra (research manager bij filantropische Stichting de Verre Bergen), Margriet Oostveen (columnist voor de Volkskrant) en Marcel Ham (hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken).
De documentaire ‘Op zoek naar de slimme burger’ over het Amsterdamse smart city-beleid maakte Dorien Zandbergen samen met filmmaker Sara Blom, en is hieronder te zien.
SmartCity. In search of the Smart Citizen from Stichting Gr1p on Vimeo.
Foto's: Stills uit SmartCity