Dit is een vraag die me al ruim een week bezighoudt. De vraag waar je verantwoordelijkheid start en ophoudt als docent sociaal werk hangt hier nauw mee samen. Ik merk dat de oorlog net als andere oorlogen iets in me raakt.
Maar waarom voel ik nu meer de drang om me hierover uit te spreken?
De sociaal werker spreekt zich te allen tijde uit tegen onder andere onrecht, discriminatie en ontmenselijking
Elke oorlog is verschrikkelijk, dat vooropgesteld. Wellicht voel ik de drang omdat ik in mijn directe omgeving spanningen zie ontstaan die ik bij eerdere oorlogen minder waarnam. Wellicht is het omdat ik een sterke sympathie voel voor de Palestijnen, waar een groot deel van mijn studenten gepassioneerd over spreekt. Wellicht is het omdat ik sympathie voel voor de Joodse mensen, doordat ik opgevoed ben met inspirerende verhalen over mijn voorouders in de oorlog die er deels toe hebben geleid dat ik een sterk rechtvaardigheidsgevoel heb ontwikkeld.
Nooit neutraal
Ik kom voorlopig tot de volgende conclusie. De sociaal werker is nooit neutraal en spreekt zich ten alle tijden uit tegen onder andere onrecht, discriminatie en ontmenselijking. Sociaal werkers vormen een spil in de samenleving.
De opleiding sociaal werk speelt een essentiële rol in de vorming van sociaal werkers en stelt sociale cohesie en veerkracht als waarden lijnrecht tegenover polarisering en radicalisering.
Als wij onze studenten geen plek bieden om zich emotioneel te uiten over beladen situaties als deze, als wij studenten niet de tools bieden en leren om het gesprek op een verbindende en fatsoenlijke manier met elkaar te voeren, laten we een enorme kans liggen. Sterker gesteld, het is mijn mening dat we de verantwoordelijkheid moeten nemen om onze studenten hierin te begeleiden.
Splijtende thema’s
Ik hoor verschillende argumenten om dit niet te doen. Vaak ingegeven vanuit de angst dat spanningen toenemen in plaats van afnemen. Wat je aandacht geeft dat groeit, is een populaire uitspraak. Of dat niet iedere docent in staat is om dit soort gesprekken te begeleiden of omdat het niet onze verantwoordelijkheid is binnen de hogeschool om dit gesprek te voeren.
Laten we de moeilijke gesprekken niet uit de weg gaan
Maar is school, of zou school, niet juist de veilige, vormende en centrale omgeving ‘moeten’ zijn om dit soort splijtende thema’s in de samenleving bespreekbaar te maken? Zou het niet binnen het bereik van (vrijwel) iedere docent (sociaal werk) moeten liggen, mits daartoe de juiste ondersteuning wordt geboden in de vorm van bijvoorbeeld een prachtige Docentenhandleiding De oorlog in Israël-Palestina ontwikkeld door Leon Meijs, om dit gesprek op een fatsoenlijke manier te kunnen voeren in de klas?
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Als samenleving dragen we een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Laten we alsjeblieft als (hoge)scholen en zeker als sociaalwerkopleidingen daarin onze verantwoordelijkheid nemen en naleven wat we prediken. Laten we de moeilijke gesprekken niet uit de weg gaan, maar de moed, liefde en compassie vinden om het gesprek wel te faciliteren. Voor onze studenten, onszelf en de samenleving.
Hendrik Hofstra is docent Social Work, lectoraat Jeugd & Samenleving, Coördinator Internationalisering en Werkgeluk deskundige bij Hogeschool Inholland.