Meedoen in de bijstand

Hoe kun je mensen in de bijstand laten meedoen aan de samenleving, zonder dat dit meteen tot werk leidt? Dat is een vraag waarop gemeenten sinds de Participatiewet indringender worden aangesproken.

• Sandra Bos en Judith Elshout bespreken de win-winsituatie van de bijverdienpremie van parttime werkenden in de bijstand. Deze premie loont: het is goed voor de eigenwaarde van mensen én er is een grotere kans op meer werk waardoor een uitkering niet meer nodig is.
• Kees Mosselman en Joan Muysken zien geen reden om invoering van de basisbaan nog langer uit te stellen. De coronacrisis toont aan dat de overheid genoeg geld heeft om te investeren in de toekomst van de economie en ons allen.
• Anja Eleveld bepleit een rechtvaardiger alternatief voor de basisbaan, waarbij de basisbaan uiteindelijk moet helpen om echte banen te creëren.
• Arjen Edzes, Ruud Muffels en Mark Sanders betogen dat nu er door de pandemie een grote instroom van bijstandsgerechtigden met zeer diverse achtergrond aanstaande is, een aanpak met persoonlijke aandacht minstens zo goed zou kunnen werken als de huidige controlerende aanpak.
• Anja Eleveld, Thomas Kampen en Josien Arts vinden dat het tijd is om de kwaliteit en sociale rechtvaardigheid van dienstverlening aan bijstandsgerechtigden prioriteit te geven en niet blind te staren op rendement in termen van ‘uitstroom naar werk’.
• Sanne van der Valk en Menno Fenger vragen zich af wat persoonlijke gesprekken tussen gemeenten en bijstandsklanten opleveren.
• Josien Arts vindt dat er 'wrede' hoop wordt gecreëerd bij Bijstandsgerechtigden met een ‘korte afstand tot de arbeidsmarkt’.
• Paul van der Aa ziet een alternatief voor mensen in de bijstand die worden gecategoriseerd op basis van hun ‘afstand tot de arbeidsmarkt’.
• Monique Kremer, Jelle van der Meer en Marcel Ham roepen op tot meer basisbegeleiding en basisbanen voor mensen met een lange afstand tot de arbeidsmarkt.

De gemeente Amsterdam constateerde een lacune in kennis, en vroeg hoogleraar Actief Burgerschap Monique Kremer (UvA) en het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken om uit te zoeken wat werkt. Wat zeggen wetenschap en lokale en internationale ervaringen over wat voor participatie voor wie wenselijk is? Hoe stimuleer je dat en wat vergt dat van klantmanagers?

Op 21 december 2017 verscheen het verslag van het complete onderzoek van Monique Kremer, Vasco Lub, Jelle van der Meer en Marcel Ham in het winternummer van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken. U kunt hier de pdf van het gehele dossier downloaden of de losse artikelen op de site lezen.

• Inleidend artikel: Van werk naar welbevinden – Werkt de zachte hand in de bijstand?
• De retoriek van de dwang – activering in Rotterdam.
• Motiveren, maatwerk en blijven praten – activering in Amsterdam.
• Vrijwillig meedoen – activering in Utrecht.
• De wijkteams en het belang van aandacht - meedoen in Tilburg en Leeuwarden
• Parkeren en investeren – Zweedse en Duitse bijstandspraktijken
• Een samenvattend artikel van de literatuurstudie door Vasco Lub van honderd onderzoeken naar participatie in de bijstand.
• Een verslag van het debat met de wethouders van Amsterdam, Rotterdam, Tilburg en Utrecht.

In dit dossier verschenen afgelopen maanden deze voorbereidende artikelen:

• Een verslag van een ronde tafel met wetenschappers.
• Een bespreking van een rapport naar een experiment met een 'maatwerkbudget' in Zaanstad.
• Een interview met armoedelector Roeland van Geuns: 'Mensen in de bijstand hebben het heel druk.'
• Een interview met onderzoeker Menno Fenger: 'Voer een prettig gesprek met bijstandscliënt’
• Op bezoek in Someren: hoe mensen in de bijstand te motiveren?