Sinds eind 2022 vraagt woningcorporatie Woongoed Zeist ‒ met steun van de gemeente ‒ van nieuwe bewoners in de wijk Vollenhove dat ze in ruil voor een huurcontract iets terugdoen voor hun buren en de buurt.
Huurders moeten zich als tegenprestatie acht tot tien uur per maand actief inzetten voor de wijk
De gemeentelijke proef met het gerichte toewijzen van een woning is onderdeel van een bredere sociale aanpak binnen de wijk, genaamd ‘Vollenhove vooruit’. Met behulp van een overheidsbijdrage wordt er ruim geïnvesteerd in de wijk. Reden daarvoor was een onderzoek van de ggd waaruit bleek dat de gezondheidsachterstand binnen de wijk groot was.
Zo’n veertig nieuwe huurders van de L-flat kregen na een sollicitatieprocedure een huurcontract. Daarin staat dat ze zich als tegenprestatie acht tot tien uur per maand actief moeten inzetten voor de wijk. Ze mogen daarbij vooral eigen interessen en talenten inzetten. De gedachte is dat eigen werk, studie of hobby een positief effect kan hebben op andere mensen in de wijk en zo kan bijdragen aan de sociale samenhang.
Positieve energie
De nieuwe huurders-vrijwilligers zijn in de L-flat komen wonen, de grootste galerijflat van Nederland, die 728 voordeuren omvat. De huurders-vrijwilligers organiseren voor buurtbewoners allerlei activiteiten: huiswerkbegeleiding, portiekbijeenkomsten waarin buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten, en zingevingsbijeenkomsten waarin gepraat wordt over thema’s die spelen in het leven. Sommige initiatieven worden beter bezocht dan andere.
Vrijwilligers en wijkbewoners vertelden met enthousiasme over hun rol binnen de wijk en hun bijdrage
De woningcorporatie ziet na ruim een jaar al het verschil. Bewoners van de L-flat hadden eerder het gevoel dat ze in een achterstandsbuurt woonden, nu zijn ze er volgens de corporatie trots op dat ze in Vollenhove wonen. De positieve kanten van de wijk komen meer naar voren en er hangt een positieve energie, zo stelt de woningcorporatie.
Gedurende de vijftien weken dat ik de wijk observeerde en met wijkbewoners, vrijwilligers en professionals sprak, viel ook mij op dat mensen vertellen dat ze trots zijn op hun wijk Vollenhove. Mensen zijn behulpzaam en vriendelijk. Vrijwilligers en wijkbewoners vertelden met enthousiasme over hun rol binnen de wijk en hun bijdrage daaraan. Volgens een vrijwilliger-huurder wordt er continu afgestemd met andere partijen in de wijk om naar verbeteringen te zoeken in het werken aan de sociale cohesie. Een vrijwilliger: ‘We overleggen veel en stellen steeds de vraag waar behoefte aan is binnen de wijk. Het is een continu onderzoeken wat wel en niet werkt.’
Goed gevoel
De corporatie en de gemeente zijn volgens de huurders-vrijwilligers soepel in het controleren of de maandelijkse uren wel gemaakt worden. Een vrijwilliger zegt de voorwaarden niet als vervelend te ervaren: ‘Ze zijn helemaal niet streng in het controleren van de uren, maar ik ben dat wel voor mezelf. Want ik ben hier binnengekomen met een voorwaarde, en dan wil ik toch voor mijn goeie gevoel aan de uren komen.’
Een andere vrijwilliger zegt het prettig te vinden dat er zoveel vrijheid is rond het invullen van de uren. Zolang er maar iets positiefs wordt bijgedragen aan de wijk, is het al goed.
Volgens John Wilson doen de meeste mensen vrijwilligerswerk vanuit een functioneel perspectief ‒ omdat ze er iets voor terugkrijgen. Interessant is dat meerdere ‘verplichte’ vrijwilligers verklaren in eerste instantie interesse te hebben om een ‘verplichte’ vrijwilliger te zijn omdat het hun voorrang geeft op een woning. Dit is een functioneel perspectief, wat aansluit bij de theorie van Wilson.
Al met al lijkt de manier van gerichte woningtoewijzing bij te dragen aan meer sociale samenhang
Daarnaast geeft het bijdragen aan de wijk hun een gevoel van thuis zijn. Doordat de vrijwilligers steeds meer gezichten binnen de wijk kennen, wordt het gevoel van thuis zijn steeds groter. Op deze manier lijkt het project ook voor de vrijwilligers goed uit te pakken. Het functionele aspect dat de huurders-vrijwilligers lijkt te bewegen, is in eerste instantie het recht op een woning en daarnaast het gevoel van thuis zijn binnen de eigen woonwijk.
Sociale samenhang
Al met al lijkt de manier van gerichte woningtoewijzing bij te dragen aan meer sociale samenhang binnen de wijk Vollenhove. Het valt te betwisten in hoeverre er nog sprake is van vrijblijvendheid bij de huurders-vrijwilligers, maar het functionele karakter lijkt dit te overstijgen. Bij vrijwilligers lijkt het bij te dragen aan het thuisgevoel binnen de wijk en het lijkt professionals wat te ontlasten. Interessant zou zijn om te onderzoeken wat de effecten van een dergelijk project zijn in andere wijken waar behoefte is aan meer sociale samenhang.
Lotte Kersbergen heeft recent de master Burgerschap en Kwaliteit van Samenleven afgerond
Foto: Julia M. Cameron via Pexels