Afgelopen zaterdagavond was het weer raak. Twee mannen die in Arnhem hand in hand over straat liepen werden afschuwelijk mishandeld. Met een betonschaar. Geweld tegen lesbische vrouwen, homo mannen, bi’s en transgenders (LHBT’s) blijft een maatschappelijk probleem. En de daders waren wéér… mannen.
In het bijzonder mannen zijn bijzonder sterk oververtegenwoordigd onder de daders van anti-LHBT geweld. Uit een politierapport uit 2013 blijkt dat 92,7 % van de verdachten van anti-LHBT geweld man is. Uit onderzoeken van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat mannen en jongens meer moeite hebben met homo- en biseksualiteit dan vrouwen en meisjes. Bij een onderzoek naar anti-lesbisch geweld dat ik deed hoorde ik afschuwelijke verhalen over groepjes jonge mannen die lesbische vrouwen uitscholden, achtervolgden en in elkaar sloegen. Soms waren de verwondingen zo ernstig dat de slachtoffers in het ziekenhuis belandden.
De komende dagen zullen verschillende opiniemakers en politici u willen doen geloven dat anti-LHBT-geweld een probleem is dat alleen voorkomt onder mensen met roots in Marokko. Maar laat u geen rad voor ogen draaien. Er is inderdaad enige oververtegenwoordiging van jongens van Marokkaanse afkomst waar we oog voor moeten hebben. Maar die oververtegenwoordiging valt in het niet in vergelijking met de oververtegenwoordiging van mannen. Wetenschappelijk onderzoek van Laurens Buijs en anderen wees uit dat bij mannelijke daders – ongeacht hun afkomst - opvattingen over gender en seksualiteit een doorslaggevende rol spelen bij het plegen van het geweld.
Is ‘de man’ dan het probleem? Ik denk dat het eerder een diepgeworteld maatschappelijk probleem is, waar we allemaal verantwoordelijkheid voor dragen. Onderzoek van onder meer van Gabriel van Beusekom laat zien dat jongens die ‘vrouwelijk’ gedrag vertonen’ veel meer worden gepest dan andere jongeren. Interviews onder deze jongens toonden aan dat dit pesten vaak al op de basisschool begon.
En in mijn onderzoeken onder jongeren zag ik hoe de term ‘homo’ voor veel jongens centraal staat voor datgene wat zij niet mogen zijn: vrouwelijk of meisjesachtig. Je als jongen actief distantiëren en afzetten tegen LHBT’s en met bravoure tonen aan je vrienden dat jij geen mietje bent, is geen onschuldig haantjesgedrag. Het blijkt veel erger dan het lijkt. Steeds komen voorbeelden naar boven van hoe dit gedrag zorgt voor blijvende psychische en fysieke schade bij de slachtoffers.
Het maatschappelijke probleem van anti-LHBT-geweld is niet op te lossen door borstgetrommel over het hard aanpakken van etnische minderheden. De oplossing is een goed doordachte, effectieve aanpak. Uit de wetenschappelijke literatuur hierover weten we dat het werkt als we jongens leren kennismaken met LHBT’s en zich laten inleven in hun perspectief. Zo’n aanpak vraagt tijd, geld en moeite maar zorgt er voor op de lange termijn iedereen veilig hand in hand kan lopen over straat.
Hanneke Felten is projectleider en onderzoeker effectiviteit en (seksuele) diversiteit Movisie
Foto: Nathan Rupert (Flickr Creative Commons)