Op Facebook circuleert een Lego-advertentie uit 1981. Op de foto zien we een meisje met sneakers, in een spijkerbroekje en een blauw T-shirt en met rode vlechtjes. Trots toont ze haar lego bouwwerk: ‘What it is, is beautiful’ is de slogan. Het meisje draagt geen roze, het lego is niet roze, het logo niet en in het bouwwerk is geen prinses, geen glitter, zelfs geen pony te bekennen. De foto wordt druk gedeeld door jonge ouders: ouders die net als ik zijn opgegroeid in de jaren ‘80 waarin sekseneutrale speelgoedadvertenties geen politieke statements waren, maar gewoon, reclame. In sommige landen is het al retro: in Frankrijk en Zweden zijn er initiatieven die willen dat speelgoedadvertenties en speelgoed sekseneutraal worden aangeboden. Niet gek, want ook Nederland dreigt onder het prinsessenvirus te bezwijken.
Net als bij de bof, de mazelen en de rode hond begint het prinsessenvirus heel onschuldig: bij één prinsessenboekje denk je nog niet dat er wat aan de hand is. Als moeder van een dochtertje vond ik de eerste paar roze glitter shirtjes ook heel leuk; je bent zo verrukt van je eigen kind dat werkelijk alles haar schattig staat. Tot het moment dat ik merkte dat ik in elke winkel opnieuw steeds voor hetzelfde dilemma sta: nemen we de broodtrommel met prinsessen of de broodtrommel met de auto’s? Wordt het de loopfiets met prinsessen of de loopfiets met Spiderman? De romper met prinsessen of de romper met vrachtwagens? Werkelijk alles komt in twee varianten, zelfs de billendoekjes voor je baby. Mocht je het dan nog niet snappen dan vermeldt het product expliciet voor wie het bedoeld is: ‘girls’ of ‘boys’. Terwijl voor jongens nog enige variatie te vinden is, is het voor de meisjes: prinsessen, prinsessen, prinsessen en nog veel meer prinsessen.
Alsof roze en glitter alleen voorbehouden is aan meisjes
Nu heb ik niks tegen prinsessen; onze eigen Maxima vind ik een buitengewone sympathieke dame maar de overkill aan afbeeldingen van Doutzen Kroezen look-a-likes met wapperende haren in een suikerspin-baljurk, bezorgt me een beetje misselijk gevoel. Hoef je als meisje niks anders te ambiëren in het leven dan met perfect kapsel en dito jurk halfdood in een glazen kist te gaan liggen in de hoop dat een prins je komt wakker kussen? Alsof het de grootste droom van ieder meisje is om jarenlang in een torenkamertje te zitten te wachten tot de prins een gaatje heeft gevonden in zijn agenda om jou te bevrijden. En alsof roze en glitter alleen voor meisjes is. Tijdens carnaval hebben weer heel veel jongens en volwassen kerels gretig van de gelegenheid gebruik gemaakt om zich in een roze glitterjurk te hullen.
Want stel dat het waar is wat de Dick Swaabs van deze wereld beweren: dat meisjes gemiddeld gezien prinsessen, paarden, glitterjurken en kroontjes leuker vinden dan jongetjes. Dan nog zijn er legio meisjes die er geen bal aan vinden en legio jongens die het wél leuk vinden. Maar bij elk McDonalds kindermenu krijg ik opnieuw de vraag: ‘Is het voor een jongetje of een meisje?’ En krijgt mijn dochter opnieuw prinsessen, pony’s, feeën of ander roze prullaria. Met al die vragen worden kinderen en hun ouders steeds opnieuw ingewreven dat ze ofwel van Mars of van Venus zouden zijn gekomen.
Liever geen themaweken meer met prinsessen en ridders
Het zou een mooie stap zijn als scholen, kinderopvangcentra, speelzalen, centra voor jeugd en gezin, jeugdzorginstellingen alert worden op dit virus en het besmettingsgevaar helpen voorkomen. Bordjes met ‘pas op deze school is besmet met prinsessenvirus’ gaan misschien wat ver, maar een themaweek waarin alle meisjes naar school mogen als prinses en de jongens als ridder mag wat mij betreft tot de voltooid verleden tijd horen. Een beetje antigif zoals verhaaltjes over meisjes die superheld worden of jongens die op ballet gaan zou goed doen.
Het meest gehoorde tegenargument om geen maatregelen te nemen tegen het prinsessenvirus is dat er ‘grotere problemen zijn dat dit’. Dat is zo. Maar als ik het trotste gezichtje zie van mijn dochtertje omdat ze van een reeks blokjes een bouwwerk heeft weten te maken, weet ik dat een gesprek over kinderen en de ruimte die we bieden om zichzelf te worden, nooit verspilde moeite is. Want hoe ze ook zijn en wat ze ook worden: ‘it is beautiful’