‘Het begon met een burn-out in 2013. Het bedrijf waar ik als hr-adviseur werkte, had als filosofie “vertrouwen is goed, maar controleren is beter”. Dat sloot helemaal niet aan bij hoe ik graag werk, en ook tussen mij en mijn leidinggevende liep het niet. In diezelfde tijd ging het ook tussen mij en mijn partner niet goed meer. We hadden twee jonge kinderen en we wilden het voor hen echt proberen, maar uiteindelijk zijn we in 2015 officieel uit elkaar gegaan.
Inmiddels was ik vanuit de Ziektewet in de WW gekomen, met het plan om vanuit daar mijn eigen bedrijfje te starten, omdat ik re-integratie bij mijn laatste werkgever niet zag zitten. Maar omdat mijn laatste salaris zo hoog was, kwam de WW neer op maar 50 procent van wat ik daarvoor verdiende. Daarmee kon ik mijn hypotheek en alle vaste lasten niet meer betalen.’
18.000 euro schuld
‘Uiteindelijk is het in 2016 gelukt om mijn huis ver onder de waarde te verkopen, en toen zat ik maanden in spanning of de hypotheekgarantie die ik had die 60.000 euro verschil zou verzekeren. Toen ze lieten weten dat ze dat zouden doen, stortte ik juist – gek genoeg – in.’
‘Ik raakte in een depressie en stopte met mijn eigen bedrijf; dat lukte niet meer’
‘Die zomer kwam alle stress eruit. Ik raakte in een depressie en stopte met mijn eigen bedrijf; dat lukte niet meer. Rond die tijd had ik zo’n 18.000 euro schuld, onder andere bij familie, maar ook bij de Belastingdienst en de bank.
Die schuld is voor een groot deel ontstaan doordat ik veel te laat bijstand heb aangevraagd. Te trots, denk ik. Ik had het altijd zelf gered en ik zou het nu ook wel redden. Het was niet zo dat ik niet wilde werken, het lukte me in die tijd gewoon niet. Ik was daarom ook heel bang voor het gesprek met de klantmanager bij de gemeente. Maar die zei: “Volgens mij moeten we bij jou de druk weghalen in plaats van opvoeren.” Hij haalde de druk om te solliciteren bij me weg. Dat raakt me nog steeds, van hem heb ik een periode rust gekregen die ik ook echt nodig had.’
Voedselbank en Kledingbank
‘Ik heb nooit aan schuldsanering gedacht. Een ex van mij zat daar ooit in en ik snapte meer van financiën dan zijn bewindvoerders. Het lukt me zelf wel om het overzicht te krijgen, dacht ik, en dat was ook zo. Ik had alleen een bijstandsuitkering, maar toch lukte het om beetje bij beetje mijn schulden af te betalen.’
‘Veel kennissen nodigden mij op een gegeven moment niet meer uit’
‘We gingen naar de Voedselbank, de Kledingbank… en ik had het geluk dat mijn vader een van de naarste schulden die ik had, een schuld bij een bank met heel veel rente, van me wilde overnemen. Nu kan ik hem betalen, in plaats van de bank.
Als je een goede relatie hebt met je familie, kan dat. Hoewel, ik heb ook van een ander familielid geleend en ik merkte dat ik een tijdje minder contact met hem opnam omdat ik hem voor mijn gevoel niet snel genoeg terugbetaalde. Ik schaamde me. Dat vond hij verschrikkelijk om te horen en dat is nu gelukkig uitgesproken.’
Sociaal leven lag stil
‘Wat me wel echt schokte ‒ en nog steeds ‒ is hoe anders ik in het leven sta nu ik schulden heb. Helemaal het eerste jaar in de bijstand lag er een soort waas over alle dingen. Mijn hele sociale leven lag stil. Ik had geen geld en geen puf voor de etentjes en afspraakjes die ik normaal had en zei vaak af. Daardoor nodigden veel kennissen mij op een gegeven moment niet meer uit. Ik had alleen nog een paar vrienden over die wisten wat er speelde. Ik kon ook niet goed meer nadenken, ik snapte de website van de gemeente niet eens meer!
Toch lukte het wel om het overzicht over mijn eigen financiën te houden en ik zou het weer zo hebben gedaan. Schuldsanering is niets voor mij, ik haalde nog iets van zelfvertrouwen uit het feit dat ik dit zelf kon oplossen, en ik had gehoord dat je in de schuldsanering je auto moet inleveren, en die is heel belangrijk voor me. Net als mijn tennisabonnement. Die twee had ik juist nodig om me vrij en fit te blijven voelen. Maar ik voelde me wel veel onzekerder in die tijd hoor. My gosh, elke week bij de Voedselbank in de rij staan voor een tas eten, dat was wel echt een ding!’
Open tegen de kinderen
‘Ik denk dat mijn kinderen mijn grootste motivatie waren om er weer bovenop te komen. Tegen hen ben ik altijd open geweest over de situatie. Dat vind ik heel belangrijk, ze voelen toch dat er iets is en anders gaan ze dat misschien op zichzelf betrekken. Dat zou ik iedereen aanraden; wees open tegen je kinderen.
We zijn wel leuke dingen blijven doen die geen geld kosten. Veel naar het park onder andere, en gelukkig konden zij met hulp van de gemeente blijven sporten! Superbelangrijk dat ze zich tot anderen blijven verhouden. Verder heb ik hun altijd gezegd dat het wel weer goed komt, en dat vertrouwen heb ik nog steeds. Mijn positieve instelling en de zekerheid van een afgeronde hbo-opleiding hebben me in deze jaren geholpen, denk ik.
Nu, ongeveer zes en een half jaar later, heb ik nog zo’n 4.000 euro schuld, gelukkig alleen nog bij mijn vader. En sinds twee jaar heb ik weer werk. Het was alleen wel een heel gedoe met de gemeente om mijn bijstand op tijd te laten stopzetten, waardoor het financieel bijna weer misging. Daar moest ik dus achteraan. Heel frustrerend dat juist deze instanties – net als het UWV ‒ weinig proactief zijn en dat hun administratie leidend is in plaats van de mens. Ik kan me voorstellen dat veel mensen daar tegenaan lopen. En daardoor juist weer in de problemen komen.’
Bijzondere bijstand
‘Ik verdien nu maar een paar honderd euro meer dan ik vanuit mijn bijstandsuitkering kreeg, maar ik ben blij dat ik weer kan werken en weer kan rondkomen. Mijn belangrijkste advies voor mensen die in de schulden dreigen te komen, is: zoek een maatje dat met je meedenkt en zoek zo snel mogelijk uit welke hulp je bijvoorbeeld van de gemeente kunt krijgen. Zo heb ik bijzondere bijstand voor een koelkast en een wasmachine kunnen krijgen, want die waren beide stuk. Voordat je in de schulden komt, weet je echt niet wat er allemaal aan hulp is.’
Evelien Vos is schrijver en freelancejournalist.
Foto Robert Lagendijk