We hebben dit concept - eten met ouderen uit de buurt - bedacht omdat we meer ouderen in het centrum wilden krijgen en we denken dat eten mensen samenbrengt. We wisten ook dat er veel ouderen in de buurt wonen die eenzaam zijn en dat er in de omgeving van het centrum nog niet heel veel activiteiten voor ouderen zijn. We zijn gaan kijken naar vrijwilligers die hieraan mee wilden werken. We hebben eerst een kok gevonden die zich graag wilde inzetten voor de buurt en iemand voor de organisatie en bediening van het eten, een dame met veel ervaring in de dagbesteding met ouderen. Zij helpt ook met de koffie-middagen.
Ook al zijn dit buurtbewoners, we hebben dit nu wel vanuit de organisatie bedacht, en het gaat niet per se uit van wat de buurtbewoners willen. Al hebben we dat natuurlijk wel weer gedaan vanuit wat we weten over de buurt. We wisten dat er veel behoefte was aan een eet-avond, er komen nu gemiddeld elke week 20 mensen eten. De invloed van de initiatief nemende organisatie is ook gering. Het enige dat ik als projectleider doe is om de week meehelpen met organiseren en bedienen, de administratie en het printen van de recepten. De boodschappen deed ik ook eerst maar dit heb ik al overgedragen aan de koks. Uiteindelijk wil ik de andere taken ook steeds meer gaan delegeren, zodat ik me kan richten op andere activiteiten en nieuwe plannen die we hebben.
Ik denk dat deze activiteit zo’n succes is en de organisatie goed gaat, omdat we in ieder geval met twee vrijwilligers werken die ook professionele ervaring en kennis hebben op dit gebied. Zonder deze mensen hadden we niet voldoende sturende krachten die de eindverantwoordelijkheid kunnen en willen nemen en die op de avonden de regie op zich kunnen nemen en de andere vrijwilligers aansturen
We werken nog steeds met amper subsidie, het gebouw wordt deels betaald door de Marokkaanse stichting ‘de Brug’ waarvan we de ruimte mogen gebruiken en omdat het in leegstandsverhuur is, is de huur gelukkig niet heel hoog. Deze wordt betaald vanuit ThuiszorgInHolland. We zorgen dat alle activiteiten kostendekkend zijn. Bij de eettafel bijvoorbeeld moet iedereen zich inschrijven voor het eten de week erna, zodat ze direct betalen. Zo weten we meteen wat ons budget is en kunnen we hiermee inkopen doen. We hebben meestal wel wat geld over waar we dan weer keukenspullen van kunnen kopen. We houden de prijzen voor het eten ook bewust laag omdat mensen in deze buurt vaak niet veel te besteden hebben en hierdoor de drempel ook laag blijft om te komen eten. Af en toe eten er zelfs ook mensen gratis mee, die even krap zitten. We hebben zelfs één bezoeker die altijd gratis mag komen eten omdat deze persoon financieel veel problemen heeft en in de schuldhulpverlening zit.
Naast ‘Samen Eten’ doen we nu ook af en toe wat grotere activiteiten waarvoor we in samenwerking met de Brug wel een bepaald bedrag aan subsidie verzamelen zoals een Buurtfeest in de zomer en een Kerstdiner in december.
Uit het onderzoek van Eveline Tonkens blijkt dat volledig overhevelen van betaald werk naar vrijwilligers onhaalbaar en riskant is omdat vrijwilligers eerder afhaken als er teveel van ze geëist wordt. Ook kwam hieruit naar voren dat vrijwilligers geen structurele verantwoordelijkheid willen doordat ze vaak al betaald werk hebben, of weinig tijd. Ik denk dat dit heel erg aan de situatie ligt, en bij ons geldt dat de meeste vrijwilligers door de crisis geen of weinig werk hebben (inclusief ikzelf, ik heb weliswaar werk, maar dat zijn allerlei bijbanen en niet één baan gericht op mijn studie). Een aantal vrijwilligers is wel al weer weggegaan omdat ze werk hebben gevonden.
Ik denk dat als we blijven zoeken naar meer vrijwilligers zodat we een grotere poel met mensen hebben, we het project zeker goed draaiende kunnen houden. Vrijwilligers die wel structurele verantwoordelijkheid willen hebben, die we juist meer nodig hebben, zijn er jammer genoeg nog niet heel veel, daar wil ik me nog beter op gaan richten.
Als ik mijn werkzaamheden wat meer kan delegeren wil ik gaan kijken hoe ik meer andere activiteiten, bijvoorbeeld voor kinderen, kan stimuleren. Ik heb al tijdens een eetavond een keer een enquête gehouden. Hier kwam bijvoorbeeld uit dat een aantal mensen een praatgroep wel interessant zou vinden. Zodra ik dit aankaart krabbelen mensen dan jammer genoeg snel terug en zeggen dat het gewoon ‘een leuk idee was’. Ik heb hierbij het gevoel dat men graag wil meedenken maar dat ze zelf niet echt de behoefte hebben om hier verder mee aan de slag te gaan. Dit komt denk ik ook omdat het voornamelijk ouderen zijn. Deze groep is denk ik meer dan anderen gewend aan leunen op zorg en welzijn.
Menno Hurenkamp, Jan Willem Duyvendak en Evelien Tonkens zeggen in hun boek ‘Crafting Citizenschip’ (2014) dat burgerkracht moet worden benaderd als ambacht: ‘Een ambacht in de zin waarin Richard Sennett dit concept heeft ontwikkeld. Ambachtelijkheid betekent het accepteren en tegelijkertijd geduldig maar volhardend bewerken van weerbarstig materiaal; van slijpen en scherpen en soms ook meegeven.’ Evelien Tonkens zegt hierover dat de participatiesamenleving een prachtig ideaal is, mits die in het verlengde van de verzorgingsstaat wordt geplaatst in plaats van ertegenover, als verbeterde versie van de verzorgingsstaat. Als ik dit toepas op onze situatie in het buurtcentrum dan kan in concluderen dat we vooral verder moeten gaan met proberen ‘doorsnee buurtbewoners/burgers’ te blijven stimuleren om te helpen met activiteiten opzetten maar altijd professionele ondersteuning moeten blijven bieden hierbij met de hulp van meer ervaren buurtbewoners die al langer vrijwilligerswerk doen. Hopelijk kunnen er zo geleidelijk meer bewoners tot vrijwilligers omgevormd worden en het doel van de participatiemaatschappij stapje voor stapje behaald worden.
November 2014.